فرانسیس فوکویاما در کتاب نظم سیاسی و زوال سیاسی[۱] خود در سال ۲۰۱۴ نوشت که “شواهد قابل توجهی وجود دارد مبنی بر اینکه کیفیت کلی دولت آمریکا به مدت بیش از یک نسل است که رو به زوال میرود.” کرت اندرسون، نویسنده سرزمین رؤیایی[۲] خود در سال ۲۰۱۷ نوشت كه آمریكا ” خود را از افسار واقعیت رها کرده است”.
- ریاست جمهوری ترامپ؛ حاصل افول فرهنگ سیاسی آمریکا
کتاب فوکویاما قبل از انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور منتشر شد، اما اکنون این کشور یک معرکه گر حرفه ای در مقام رئیس جمهور دارد که از مسئولیت اداره کشور شانه خالی می کند. ریاست جمهوری ترامپ انگیزه ای برای افول فرهنگ سیاسی آمریکا نبود، بلکه حاصل آن بود و از آن زمان این افول را تشدید کرده است. شیوع ویروس کرونا آمریکا که ناشی از بیکفایتی وی بود، بحران پوسیدگی سیاسی و فرهنگی آمریکا را نمایان کرد.
قدرت آمریكا توسط اتحادهای قدرتمند، حكومت توانمند، پشتیبانی از علم و فناوری و سیستم بین المللی لیبرال كه ایالات متحده همواره در رهبری آن پیشگام بوده، حفظ شده است. همه این مقوله ها با سرعتی باورنکردنی در حال نابودی هستند. ترامپ پیوسته با متحدان جی هفت آمریکا در اروپا و متحدان متفق القول در آسیای شرقی در حال نزاع و بگومگو بوده است. تأثیر این کار او هم تضعیف فراگیری هژمونی آمریکا و هم منع کردن متحدین از همکاری با ما بوده است.
در همان زمان که کره جنوبی در حال اهدای صدها هزار کیت تشخیص کمکی به ایالات متحده است ، ترامپ پیشنهاد کره جنوبی را برای افزایش بودجه ۱۳ درصدی برای سربازان آمریکایی مستقر در قلمرو خود را رد کرده و کره ای ها را ناامید می کند. این مذاکرات بیهوده به یک بازی سالانه برای ترامپ تبدیل شده است و وجهه نیروهای آمریکایی در یک منطقه بحرانی را به خطر می اندازد. او می گوید: “ما داریم خدمات شگرفی انجام میدهیم” ، غافل از اینکه حفظ نیروهای نظامی آمریکا در سرتاسر کره زمین به نفع کشور است. با این قدرت، کشور قادر به مهار و پاسخ دادن به موقع و سر بزنگاه در مورد بحران کره شمالی، چین یا اقیانوس آرام است.
به نظر ترامپ، دفاع ملی یا یک بنیاد خیریه است یا یک سرمایه گذاری تجاری سودآور. از این رو، برنامه (لفاظی) وی برای سوریه این بود كه “نفت را بگیرد”، و وی توجیه اعزام سربازان به عربستان سعودی را با این ادعا (ی دروغین) توجیه کرد که پادشاهی تئوکراتیک آن کشور “پول آن را به ما میدهد”. دلیل واقعی اعزام نیرو به عربستان صعودی این است که ایران همسایه عربستان در حال جنگ خرد با سعودیها است که با تحریکات ترامپ تشدید میشود و نیاز به حضور گسترده آمریکاییها برای دفاع از منافع ملی دارد.
آمریکا تا حدودی از سه سال اول دولت ترامپ و در مقیاس بزرگتر، سه دهه پس از پایان جنگ سرد، روی سرمایههای سیاسی، ثروت و نهادهای سیاسی انباشته شده غلطیده و پیش رفته است. آمریکا به اندازه کافی قدرتمند و ثروتمند بوده است که مقدار زیادی از آن را در عراق هدر دهد و ابرقدرت شماره یک جهانی باقی بماند. این کشور به اندازه کافی تخصص در “دولت عمیق” داشته که به مدت سه سال با یک رهبر بی کفایت دوام بیاورد. برای مدتی هیچ تهدید قریب الوقوعی وجود نداشت و به نظر میرسید که فروپاشی آهسته تسلط آمریکا با سرعت رومی ادامه خواهد یافت.
- آمریکا همچون ببر کاغذی
اما اکنون ویروس کرونا آمریکا را به عنوان ببر کاغذی در معرض نمایش قرار می دهد. وقتی یک بیماری همه گیر جهانی به وجود آمد که رهبری هوشمندانه و قدرتمندی را لازم داشت، نقاط ضعف آمریکا در معرض نمایش برای جهانیان قرار گرفت. رئیس جمهور آمریکا هشدارهای متخصصان بهداشت و سازمان های اطلاعاتی را نادیده گرفت. وی پوشش رسانهای كروناویروس را “فریب” عنوان كرد و ویروس را با آنفولانزا مقایسه كرد. اظهارات وی تلاشها برای مبارزه با ویروس را ناکام گذاشت.
خارجیها قبلاً این دیدگاه را نسبت به آمریکایی ها به عنوان عوام فریب های هفت تیرکش داشتند. بسیاری از مطالبی که در رسانه ها پخش میشود مردم را قبل از بازدید از ایالات متحده ترسانده و به تردید میافکنند. اکنون تصاویری که خارج از آمریكا و در روزنامههای خارجی چاپ می شود مردهای میانسال سفیدپوست را در لباسهای پلنگی نشان میدهد که در ایالات آشوب زده با اسلحههای ای آر-۱۵ در دست در حال نقض صریح قانون هستند.
در بیشتر کشورها مردم از تجمع منع و حتی در کشورهای دموکراتیکی مانند تایوان به دلیل نقض دستورات قرنطینه جریمه می شوند. اما در آمریکا، نگهبانان امنیتی به معترضین مسلح اجازه میدهند تا به راحتی از کنار ردیابهای فلزی در پایتخت ایالتی کنتاکی قدم بزنند و دادستان کل در نظر دارد تا از ایالتها برای اتخاذ تدابیری که کاملاً منطبق با دستورالعملهای دولت برای “بازگشایی آمریکا” است، شکایت کند.
- فاجعه در سیاست خارجی
تهدید به قطع بودجۀ سازمان بهداشت جهانی به عنوان یك بازدارندۀ سیاسی فقط آخرین اقدام از سلسله اقدامات یك طرفه برای عقب نشینی از سازمانهای بینالمللی از جمله توافق نامه تغییر اقلیم پاریس، توافق نامه ایران و سازمان پیمان آتلانتیك شمالی و سازمان تجارت جهانی است. بنابراین، در زمانی که چین با بزرگترین چالش خود روبرو است که شهرت و تلاشهایش برای دستیابی به هژمونی را تهدید می کند، ایالات متحده کاملاً نتوانسته است کشورهای دیگر را برای فشار آوردن به چین متحد کند. در حقیقت، جی هفت حتی به اندازه توافق درباره یک بیانیه دست آوردی نداشت، زیرا دولت ترامپ اصرار داشت كه کووید ۱۹ را “ویروس ووهان” بنامد – ادبیاتی که در هر صورت خود ترامپ چند روز پس از تماس تلفنی با شی (رییس جمهور چین) آن را کنار گذاشت.
البته این اولین بار نیست که چنین مانعی سر راه دیپلماسی بین المللی قرار می گیرد. ترامپ پس از آنكه نخست وزیر کانادا تروودو به تعرفه های آلومینیوم وی واکنش نشان داد، نام خود را از بیانیه G7 در سال ۲۰۱۸ بیرون کشید. ترامپ پس از اینکه نخست وزیر دانمارك، فردریكسن، نظر خود را درباره نقشه وی برای خرید گرینلند بیان کرد، سفر خود به دانمارك را لغو کرد.
ترامپ هیچ کس را برای پشتیبانی از سیاست خود در قبال ایران ندارد. در هر صورت، کشورهای گروه ۱ + ۵ تلاش کرده اند تا آنچه در توان دارند برای تضعیف سیاست ترامپ در قبال ایران انجام دهند. وی تقریباً نتوانسته هیچ كس را قانع کند كه با محدود كردن دسترسی با هاوایی و وادار كردن چین به تغییر سیاستهای تجاری خود او را همراهی کنند. چرا كانادا یا اروپا باید در این برنامهها در کنار او باشند، وقتی که او برای آنها هم تعرفه تعیین میکند؟
خلاصه اینکه، ترامپ با استراتژی تک روی، مبتنی بر فشار و معامله گری خود نتوانسته هیچ سطحی از اهداف پیشنهادی سیاست خارجی خود را محقق کند. در عوض، شکستهای وی نیاز به مشارکتهای جهانی را اثبات کرده است. برنامههای ادعایی دولت وی برای تهیه دارو از آلمان و هند برای خود، پیشنهادهایی برای محدود کردن صادرات تجهیزات و اکنون پیشنهاد توئیتری وی مبنی بر ممنوعیت مهاجرت نیز در هیچ یک از زکینهها کمکی نخواهد کرد.
با ۸۲۶٫۲۰۰ مورد ابتلا به ویروس[۲۲آوریل۲۰۲۰]، ایالات متحده بیش از انگلیس، آلمان، ترکیه، ایران و بیشتر کشورها و حتی ایتالیا و اسپانیا سرانه تأیید شده ابتلا دارد. هر روز ۱۰ برابر تعداد کل مرگ و میر ناشی از ویروس در کره جنوبی، مردم آمریکا جان خود در پی ابتلا از دست میدهند.
در حال حاضر برخی از ایالتها شروع به ملایم کردن و کاهش اقدامات ضد ویروسی خود هستند، آن هم در زمانی که تعداد موارد جدید در حال نزول نیست. بقیه جهان میتوانند اثربخشی سیاستهای آمریکا را ببینند. اما از همه غم انگیزتر، جان باختن دهها هزار نفر از مردم آمریکا است.
منبع:
این مطلب در ۲۲آوریل سال ۲۰۲۰ در تارنمای آتلانتیک منتشر شده و در آدرس ذیل قابلدسترسی است:
[۱] . there is substantial evidence
[۲] . Fantasyland: How America Went Haywire: A 500-Year History