مترجم: هادی قربانیار
منازعه تجاری از همان ابتدا، محدودیتهای تجاری را نیز در برمیگرفت، مانند افزایش تعرفههای گمرکی و کنترلهایی که بر صادرات محصولات فناوری اطلاعات و ارتباطات اعمالشده است. در می ۲۰۱۹، بر شدت این محدودیتها افزوده شد، زمانی که هوآوی[۱] و زیرمجموعههای آن، به لیست نهادهای آمریکا[۲] اضافه شدند. فهرستی که افراد، سازمانها و شرکتهایی که برای امنیت ملی آمریکا، تهدید بهحساب میآیند، بهصورت تفصیلی بررسی و معرفی میکند. معیار موجود برای شرکتهای چینی فناوری، عبارت است از اینکه دولت آمریکا به دنبال ممانعت از استفاده تکنولوژی آمریکایی توسط این شرکتها برای تولید محصولات و ارائه خدمات است. تا آگوست ۲۰۲۰، این
ممنوعیتها بهواسطه تمدیدهای متعددی که وزارت بازرگانی آمریکا به هوآوی اعطا میکرد و همچنین، از طریق شکاف قانونی که در خود آنها وجود داشت، دور زده میشدند. ولی در ماه آگوست، آمریکا اعطای این تمدیدها را متوقف کرده و به شکلی چشمگیر، محدودیتهای هوآوی و سایر شرکتهای چینی فناوری مانند زد تی ائی[۳] برای استفاده از تکنولوژی آمریکایی را تشدید کرد. وضع این محدودیتها در اکوسیستم جهانی فناوریهای ارتباطاتی -که بسیار یکپارچه است- به معنای توقف تأمین چیپهای پیشرفته برای هوآوی بود. این اقدام، بهنوعی غیرقابلانتظار بود، با توجه به اینکه فصل اول توافق تجاری جزئی که اوایل سال ۲۰۲۰ امضاء شد، بر بهبود صیانت از حقوق معنوی، بهویژه از سوی چین تمرکز داشت. همانگونه که در ادامه خواهیم دید، این، یکی از بزرگترین دغدغههای آمریکا در مورد چین است. چرا؟ (دلایل)…
از زمان تشدید منازعه سیاسی و اقتصادی آمریکا و چین، نگرانیهای آمریکا در مورد چین در حوزه تکنولوژی، بر سه محور متمرکز شده است؛ فشارهایی که بر شرکتهای آمریکایی فعال در خاک چین برای در اختیار قرار دادن تکنولوژیشان وارد آمده است، کمکهای دولتی که شرکتهای چینی فناوری در صورت تملک شرکتهای آمریکایی از آنها بهرهمند میشوند و سرقت اطلاعات حساس تجاری از طریق شبکههای رایانهای. بههرحال، محرکهای حقیقی عمیقتری در پس این منازعه وجود دارند؛ پیشرفت چین در حوزه فناوری و تهدیدی که برای سلطه آمریکا ایجاد میکند. همانگونه که این مسئله برای تولید کالاهای اساسی صادق بود، چین در رقابت فناوری اطلاعات و ارتباطات نیز پیشرفت چشمگیری دارد، بخشی که برای انقلاب صنعتی جدید که در حال ورود به آن هستیم، کلیدی است. بهعنوان نمونه، تنها در طول ۲۰ سال، هوآوی از شرکتی محلی به یک پیشگام در جهان، در فروش تجهیزات ارتباطی و بهطور خاص تلفن همراه (در سال ۲۰۱۸ از شرکت اپل[۴] و نیز اخیراً در سال ۲۰۲۰، از سامسونگ[۵] پیشی گرفت)، تبدیل شده است، با ۵۵ میلیون دستگاهی که در سهماهه دوم ۲۰۲۰، به فروش رساند. همچنین، چین یک قدرت هژمون کاملاً متفاوت ازنظر سیاسی، ژئوپلیتیک و اجتماعی است. در این زمینه، آمریکا تنها کشوری نیست که در برابر پیشرفت تکنولوژی چین، موضع گرفته است بلکه بریتانیا، ژاپن و استرالیا، همگی استفاده از تجهیزات هوآوی در شبکههای ۵G را ممنوع کردهاند. فرانسه و آلمان نیز هنوز موضع خود را اعلام نکردهاند، اگرچه به نظر میرسد که فرانسه، تمایل دارد تا محدودیتهای قابلتوجهی بر غول بزرگ چینی تکنولوژی اعمال کند.
گراهام آلیسون،[۶] اندیشمند سیاسی، رقابت چین-آمریکا را مصداقی برای دام توسیدید[۷] توصیف کرده و به جنگ پلوپونز[۸] در دوران باستان اشاره میکند: یک قدرت تثبیتشده -که در این مورد آمریکا است- موقعیت خود را بهوسیله یک قدرت نوظهور درخطر میبیند، ازاینرو قدرت برتر تمایل دارد تا آن را متوقف کند. این، به معنای وجود عنصر عقلانیت در رویکرد آمریکا بوده و حاکی از آن است که این مناقشه، ادامه پیدا خواهد کرد، فارغ از اینکه نتیجه انتخابات ریاستجمهوری نوامبر، چه خواهد بود.
…و پیامدهای احتمالی
جنگ تکنولوژی میان دو کشور، میتوانست پیامدهای قابلتوجه اقتصادی به بار آورد. روابط محکم اقتصادی در حال حاضر وجود دارند، بنابراین، فرآیند جداسازی آسان نخواهد بود. بهعنوان نمونه، شرکتهای مهم چینی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات -که در پایان آگوست در لیست بازار سهام آمریکا قرار گرفتند- فروش سالیانهای معادل ۴۶۳ میلیارد دلار و ارزش بازاری معادل ۱٫۳ تریلیون دلار دارند (کمی بیشتر از دو برابر جریان مبادلات تجاری میان آمریکا و چین). همچنین، سنای آمریکا[۹] اواسط امسال، قانونی جدید را وضع کرد که بر اساس آن، تمامی شرکتهای چینی (نهتنها شرکتهای تکنولوژی) که در فهرست بورسهای سهام کشور قرار دارند، مشمول افزایش نظارتها میشوند. این اقدام، ممکن است به خروج برخی از این شرکتها، از آمریکا منجر شود که حجم چنین خروجی بسیار گسترده خواهد بود؛ ۳۰۰ شرکت چینی که در پایان تابستان در فهرست بورسهای سهام آمریکا قرار داشتند (شرکتهای تکنولوژی و غیره)، فروشی بهاندازه ۵٫۳ تریلیون دلار و ارزش بازاری معادل ۵٫۷ تریلیون دلار داشتند (ده برابر میزان تجارت متقابل و در مقیاسی مشابه با پنج شرکت برجسته فناوری آمریکا[۱۰]).
نشانه دیگر ارتباط نزدیک ماین این دو اقتصاد، سهم بالای سرمایهگذاری مستقیم خارجی آمریکا در چین و تأثیر آن در عرصه فروش است. بهطور خاص، بیشتر سرمایهگذاری خارجی آمریکا در کشورهای آسیایی، متمرکز بر فروش در خود بازار چین است؛ فروشی که در سال ۲۰۱۸، معادل ۶۰۰ میلیارد دلار بود (کمی بیشتر از جریان مبادلات تجاری میان دو اقتصاد و نزدیک به سه برابر میزان صادرات آمریکا به چین). همچنین، جریان سرمایهگذاری خارجی دوسویه میان آمریکا و چین در ماههای اخیر، میتواند نشانهای باشد از تأثیر مستقیمی که این مناقشه، بر دو کشور میگذارد. قبل از آغاز منازعه تجاری در حوزه فناوری، میانگین سرمایهگذاری خارجی مستقیم میان دو کشور، ۳۷ میلیارد دلار در سال بوده است (۲۰۱۳-۲۰۱۷)، یعنی چینیها نزدیک به ۲۴ میلیارد در آمریکا، سرمایهگذاری کرده و رقم سرمایهگذاری آمریکاییها در چین نیز حدود ۱۳ میلیارد بوده است. این رقم بهطور میانگین در سالهای ۲۰۱۸-۲۰۱۹، به نصف کاهش یافت که عمدتاً به دلیل رکود سرمایهگذاری از سوی چین بود. همانگونه که انتظار میرفت، این رکود بیشتر در بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات منعکسشده، بهطوریکه میزان سرمایهگذاری مستقیم چین در آمریکا در این بخش، تقریباً بعد از سال ۲۰۱۸، به صفر رسیده است.
البته ضروری است تا اشاره شود که عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات، تأثیری غیرمستقیم بر سایر بخشهای مهم و همچنین، سایر کشورها دارد؛ بنابراین، منازعه دو بازیگر بزرگ جهان، پیامدهای جهانی خواهد داشت. بهعنوان نمونه، اروپا بهشدت، به تجهیزات چینی برای راهاندازی شبکهی ۵G وابسته است -که عنصری کلیدی برای انقلاب صنعتی جدید است- و این مسئله، باعث محدودیت شراکت با آمریکا میشود. همچنین، جنگ فناوری کنونی، میتواند پیشرفت در زمینه مدیریت تکنولوژی بینالمللی را تضعیف یا محدود نماید. توسعه سریع فناوریهای جدید و ظرفیت آنها برای ایجاد اختلال اجتماعی و اقتصادی، مستلزم استانداردهای بینالمللی است تا بدینوسیله چنین تأثیرات مختلکنندهای به حداقل برسند. بههرحال، همکاری در فضایی که در آن دو الگوی برجسته از تکنولوژی درگیر جنگ هستند، دشوار است. درواقع، زمانی که همکاری شکست بخورد، پیشرفت در بخشهای بینالمللی نیز آسیب میبیند. این پهپادهای چینی بودند که در سال ۲۰۱۹، آتش کلیسای نوتردام[۱۱] پاریس را خاموش کردند. در آن زمان، قانون فرانسه بهسرعت تغییر پیدا کرد تا اجازه دهد که پهپادها در آسمان پایتخت کشور، به پرواز درآیند؛ اما اگر کلیسای نوتردام دوباره آتش بگیرد، پهپادهای چینی ممکن است، دیگر نتوانند آنجا باشند تا شعلهها را خاموش کنند.
منبع:
https://www.caixabankresearch.com/en/economics-markets/activity-growth/us-china-technology-conflict-initial-insight
[۱] Huawei
[۲] US Entity List
[۳] ZTE
[۴] Apple
[۵] Samsung
[۶] Graham Allison
[۸] Peloponnesian War
[۹] US Senate
[۱۰] FAANG
[۱۱] Notre Dame