دکتر حسن محمد میرزائی؛ سردبیر دوماهنامه آمریکاشناسی
ضرورت آمادگی و نقش آفرینی جدی در تحولات آینده جهانی
پدیدهها و مفاهیمی چون «افول آمریکا»، «جهان پساآمریکا» و «نظم جدید جهانی»، از مسائل بسیار مهم و تأثیرگذار جهان در چند دهه گذشته، بهویژه سالهای اخیر بوده است و با گذشت زمان، فضای گفتگوی بیشتری را در میان نخبگان دانشگاهی و سیاسیون به خود اختصاص داده است.
هرچند با پیروزی انقلاب اسلامی (۱۹۷۹) و با بازگشت دین به عرصه تحولات اجتماعی بشر، یک تقابل جدیِ تمدنی میان گفتمان خدامحورانه جمهوری اسلامی ایران و گفتمان انسانمدارانه تمدن غرب به سرکردگی ایالات متحده آمریکا ایجاد شد ولی برخلاف تأثیرگذاری جدی و غیرقابل انکار انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی ایران بر افول هژمونی آمریکا، کلید ارائه نظریهها و آغاز ادبیات افول آمریکا در خود غرب و بهویژه آمریکا زده شد؛ بهگونهای که در حال حاضر، دهها دیدگاه و ایده از سوی اندیشمندان مختلف غربی ذیل مفاهیم افول آمریکا، جهان پساآمریکا و نظم جدید جهانی وجود دارد.
از همین رو، ضرورت توجه به توسعه ادبیات افول آمریکا در مجامع دانشگاهی کشورمان (بهعنوان بزرگترین رقیب تمدنی و ایدئولوژیک آمریکا) و ارائه نگاههای جدیدی که منطبق با مبانی انقلاب اسلامی باشد، امری ضروری است. به دنبال این احساس نیاز، مرکز مطالعات آمریکای دانشگاه جامع امام حسین (ع) با همکاری دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام و همکاری بیش از ۳۰ دانشگاه و مراکز آموزش عالی و تحقیقاتی داخلی و بینالملل، اقدام به برگزاری همایشهای بینالمللی افول آمریکا نمود تا در کنار آشنایی با ادبیات افول، ذیل این مفهوم اساسی، به تولید ادبیات علمی بپردازد و زمینه گفتمانسازی و جریانسازی در میان نخبگان علمی و اجرایی را مهیا سازد و در نهایت، شبکهای منسجم از اساتید و پژوهشگران این حوزه مطالعاتی ایجاد نماید.
بنابراین، در «اولین همایش بینالمللی افول آمریکا» که در آبان ۱۳۹۹ برگزار شد، باب بحث علمی و گسترده، پیرامون مسئله افول آمریکا گشوده شد و علاوه بر ارائه مقالات علمی در قالب ۸ پنل تخصصی در روز همایش، بیش از ۳۰ پیشنشست علمی در دانشگاهها و مراکز مهم علمی برگزار شد. در ادامه «دومین همایش بینالمللی افول آمریکا با محوریت جهان پساآمریکا» که در آبان ۱۴۰۰ برگزار شد، با ادامه مباحث مربوط به افول آمریکا، دبیرخانه این همایش، نگاه رو به جلوتری داشت و روی مسئله جهان آینده و جهانی که در آن آمریکا دیگر هژمون برتر نیست، تمرکز نمود که با ادامه راه گذشته و برگزاری پیشنشستها و همچنین همکاری گستردهتر اساتید داخلی و خارجی، شاهد رشد کمی و کیفی مقالات، نسبت به سال ۱۳۹۹ بودیم.
اما ازآنجاییکه یکی از مهمترین عرصههای اعمال هژمونی آمریکا در سطح جهان، استفاده از ابزار اقتصاد بود، تصمیم بر این شد که برای همفکری بیشتر درباره مقابله با هژمونی اقتصادی آمریکا، «نخستین اجلاس بینالمللی نخبگانی تغییر نظم بینالملل و ایجاد محور همکاریهای اقتصادی برای مقابله با یکجانبهگرایی آمریکا»، بهعنوان محفلی نخبگانی برای بحث و تبادل نظر فعالان عرصه افول آمریکا و نظم جدید جهانی برگزار گردد. این اجلاسیه که با همکاری وزارت امور خارجه و با حضور سفرا و نمایندگان کشورهای پاکستان، ارمنستان، ونزوئلا، کوبا، نیکاراگوئه، بولیوی، چین، عراق و عمان در اسفند ۱۴۰۱ در تهران برگزار شد، دارای مباحث ارزشمندی بود که محتوای مربوط به پیشنشستها و مباحث ارائه شده در روز اجلاسیه به همراه برخی یادداشتها و مصاحبههای تکمیلی اساتید و پژوهشگران، بهصورت ویژهنامهای در قالب نوزدهمین شماره دوماهنامه آمریکاشناسی آماده شده است تا در اختیار اساتید، پژوهشگران و علاقهمندان حوزههای مختلف مطالعاتی قرار بگیرد.