فعالیت‌های ایالات متحده در آسیای مرکزی
از اوایل قرن بیست و یک تاکنون، ایالات متحده آمریکا در سه حوزه عملیات نظامی، تعامل دیپلماتیک و کمک‌های توسعه‌ای در آسیای مرکزی فعال بوده است. پس از حملات ۱۱ سپتامبر، ایالات متحده، عملیات نظامی را در افغانستان آغاز کرد که در نهایت منجر به سرنگونی طالبان و ایجاد یک دولت جدید شد. در ادامه، ایالات متحده برای مبارزه با تروریسم و حمایت از نیروهای امنیتی افغانستان، حضور نظامی خود را به مدت دو دهه در منطقه حفظ کرد. از نظر دیپلماتیک، ایالات متحده با دولت‌های آسیای مرکزی در مورد مسائلی مانند امنیت، دموکراسی، حقوق بشر و همکاری اقتصادی، تعامل داشته است. کمک‌های توسعه‌ای برای ارتقای ثبات، حکمرانی و رشد اقتصادی در منطقه ارائه شده است. ایالات متحده همچنین از پروژه‌های انرژی و توسعه زیرساخت‌ها برای تقویت ارتباط منطقه‌ای و کاهش وابستگی به روسیه و چین حمایت کرده است. به‌طورکلی، فعالیت‌های آمریکا در آسیای مرکزی، با هدف ارتقای ثبات، امنیت و توسعه اقتصادی و درعین‌حال پرداختن به چالش‌های ژئوپلیتیکی انجام شده است.
واگرایی ژئواکونومیک؛ مسئله بزرگ منطقه
دکتر حمیدرضا فرتوک‌زاده، مشاور وزیر کشور، در اولین اجلاس بین‌المللی تغییر نظم بین‌الملل و ایجاد محور همکاری‌های اقتصادی برای مقابله با یک‌جانبه‌گرایی آمریکا بیان کرد که منطقه‌ای که ما در آن زندگی می‌کنیم، به دلایل گوناگونی در سده‌های اخیر، با منافع قدرت‌های فرامنطقه‌ای گره خورده است؛ بنابراین منطقه‌ای خنثی نیست. منطقه‌ای است که نسبت به آن، علایق و منافعی وجود دارد؛ ازاین‌رو لازم است که با یک نگاه پدیدارشناسانه، ژئواکونومیک منطقه را توصیف کنیم تا وابستگی به مسیرها و پیچیدگی‌هایی که در این منطقه وجود دارند را بهتر درک کنیم و بدانیم در گذر زمان چه فرصت‌ها و تهدیدهایی در پیش داریم؟
چشم ایران به فرصت های موجود در آسیای مرکزی دوخته شده است
دنیل ترونر پژوهشگر موسسه نیو لاینز در یادداشتی با عنوان ” چشم ایران به فرصت های موجود در آسیای مرکزی دوخته شده است ” به تحلیل و ارزیابی سیاست خارجی دولت ابراهیم رئیسی پرداخته است .