سناریوی تهاجمیتر شدن حضور آمریکا در اوکراین: از شعار حمایت از دموکراسی تا نگرانی از آینده قطببندی جهانی
با وجود پروپاگاندای دولت و تحلیلگران مطرح آمریکایی که دغدغه حمایت از دموکراسی را بهعنوان رسالت این کشور و بهانه مداخله در منازعه شرق اروپا و تکرار گفتمان محدودسازی نفوذ بلوک شرق مطرح میکنند، دلایل واقعگرایانهتری میتوان برای این مداخله متصور شد که ماهیت هرچه تهاجمیتر آن را تبیین میکنند. دو تحلیل که چنین سناریویی را تکمیل میکند، عبارتاند از: هراس آمریکا از انزوا در اروپا که از راه تقویت ناتو درصدد مقابله با آن است و «نبرد کریدورها» که بر اساس آن، آمریکا آینده قدرت و ثروت را این بار هم در رقابت با بلوک شرق و از راه فرسایشی نمودن منازعات کشورهای قرار گرفته در راه این کریدورها، دنبال میکند.
افزایش قدرت جبهه مقاومت و چالش خروج آمریکا از منطقه؛ سهل و ممتنع
دوران گذار از نظم کنونی بینالملل (پیچ تاریخی) را میتوان به دو دوره قبل از عملیات طوفان الاقصی و پس از آن تقسیم کرد. در این که عملیات طوفان الاقصی فصل جدیدی را در تاریخ فلسطین و جبهه مقاومت رقم زد، تردیدی وجود ندارد. شرایط پس از این جنگ، دیگر شرایط قبل از این نبرد نخواهد بود و معادلات ویژهای در منطقه شکل خواهد گرفت.
کشورهای شورای همکاری خلیجفارس، منافع خود را در تداوم جنگ غزه میبینند یا در آتشبس؟
پس از وقوع دور جدید تنشها میان اسرائیل و فلسطین، کشورهای شورای همکاری خلیجفارس نیز مانند دیگر بازیگران منطقه و جهان، به موضعگیری و انجام اقداماتی متناسب با وضعیت ایجاد شده پرداختند. مسئله برای این کشورها، تا حدودی از پیچیدگی بیشتری برخوردار است؛ ملاحظات موجود برای کشورهای یاد شده، به دلیل مسئولیت دینی و قومی برای حمایت از ملت عرب و مسلمان فلسطین از یک سو و بازتعریف منافع عملگرایانه که عادیسازی مناسبات دیپلماتیک با اسرائیل را ایجاب میکرد، از سوی دیگر، دوراهی مخاطرهآمیزی برای این کشورها ایجاد کرده است. بااینحال پس از گذشت مدتی از منازعه، اقدامات بشردوستانه و تلاش برای پایان بخشیدن به جنگ، نقطه اشتراک شش کشور عضو شورای همکاری خلیجفارس و راهحلی منطقی برای عبور از دوراهی یاد شده، در نظر قرار گرفت. کشورهای عربستان، بحرین و امارات، با تأکید بر مسائل بشردوستانه، بهجای مسائل سیاسی، در حال مدیریت محافظهکارانه وضعیت موجود هستند. در سوی دیگر اما عمان، کویت و قطر با آزادی عمل بیشتری، به حمایت از مردم غزه و محکوم کردن تمام اقدامات اسرائیل میپردازند. نوشتار حاضر به منافع کشورها در ارتباط با تداوم یا پایان جنگ فلسطین میپردازد.
تأثیر طوفان الاقصی بر پیمان ابراهیم در شبکه ژئوپلیتیک غرب آسیا
با آرامش نسبی بعد از طوفان ۷ اکتبر ۲۰۲۳، به تدریج ابهامات نیز پیرامون آن شروع شد. یکی از مهمترین موارد مربوط به تأثیر این عملیات بر روند عادیسازی روابط اعراب و اسرائیل در قالب پیمان ابراهیم بود. عملیات طوفان الاقصی درست در زمانی رخ داد که مذاکرات مربوط به پیوستن عربستان بهعنوان یکی از مهمترین کشورهای جهان اسلام به پیمان ابراهیم، به مراحل حساس خود رسیده بود؛ بنابراین پرسشی اساسی مطرح شد و آن نیز اینکه با وقوع طوفان الاقصی، روند مربوط به پیوستن کشورهای عربی به پیمان ابراهیم با چه سرنوشتی روبهرو خواهد شد؟ جنایات بیسابقه اسرائیل در غزه، خراب شدن مسیر و به حاشیه رفتن پیمان ابراهیم از دستور کار را به ذهن متبادر میکرد اما با کمی تتبع و بررسی شواهد و نشانهها میتوان چنین گزارهای را رد و استدلال کرد که برخلاف باور مطلوب و غالب مطرح شده، عملیات طوفان الاقصی باعث تضعیف و یا نابودی پیمان ابراهیم نخواهد شد. احتمالاً بعد از وقفهای نامعلوم، دوباره روند پیوستن کشورهای عربی به پیمان نامبرده ازسرگرفته خواهد شد. این استدلالی منطقی است که احتمالاً همگرایی میان مثلث استراتژیک آمریکا، اسرائیل و اعراب بر علیه حماس تقویت خواهد شد. احتمالاً این مثلث، یکی از مهمترین اقدامات خود را معطوف به حذف حماس از آینده سیاسی فلسطین خواهد کرد. هرچند که نابودی حماس غیرممکن و به حاشیه راندن آن در صحنه سیاسی و آینده فلسطین نیز معمایی بغرنج خواهد بود. اسرائیل بعد از نزدیک به دو ماه عملیات نظامی، پیروزی چشمگیری در ارتباط با حماس به دست نیاورد و حتی یک اسیر نیز از سوی این رژیم در قالب عملیات نظامی، آزاد نشده است. سختتر شدن شرایط، زمانی است که حماس به دلیل اقدامات خود بر علیه اسرائیل و آوردههایی مانند آزادی اسرای فلسطینی، محبوبیت آن در میان افکار عمومی فلسطینیها و اعراب نیز گسترش خواهد یافت؛ بنابراین، حذف و طرد آن از آینده سیاسی فلسطین نیز بهآسانی امکانپذیر نخواهد بود.
طوفان الاقصی؛ نمایانگر تضعیف دیپلماسی آمریکا در غرب آسیا
دیپلماسی و نفوذ ایالات متحده در منطقه غرب آسیا، از همان شروع جنگ حماس علیه رژیم صهیونیستی، همانند گذشته، تأثیرگذار واقع نشد. مقامات ایالات متحده تا به امروزه نتوانستهاند بیشتر رهبران عرب را وادار نمایند که حماس را به دلیل حمله به اسرائیل محکوم کنند یا اظهاراتی در حمایت از پاسخ نظامی اسرائیل ارائه دهند. این جنگ نشان میدهد که نفوذ ایالات متحده در منطقه، در حال کاهش است؛ جایی که منافع دولتها اغلب با واشنگتن متفاوت است و روسیه و چین، هر دو برای نفوذ در رقابت با آمریکا هستند. ازطرفی حمایت بیچون و چرای ایالات متحده از اسرائیل ممکن است یکی از بزرگترین موانع برای روابط بهتر باشد.
چرا رژیم صهیونیستی در حمله زمینی به غزه موفق نشده است؟
رژیم صهیونیستی با بهانه آزادسازی اسرای خود ۲۷ اکتبر حملات گسترده زمینی خود را به غزه آغاز کرد، درحالی که حماس با جواب کوبنده تجهیزات زرهی رژیم را عقب راند که ناشی از ابتکار پدافندی گردانهای قسام، فشار سران کشورهای عربی و قطعنامه سازمان ملل است، که رژیم کودککش را مستاصل کرده است.
از تلاش برای عادی سازی روابط تا سقوط در سیاهچاله تنهایی
رژیم صهیونیستی طی عملیات منحصر به فرد طوفان الاقصی نه تنها ضربات نظامی ترمیم ناپذیری را متحمل شده است، بلکه با خروش مسلمانان جهان، حمایت کشورهای عربی برای میانجیگری را هم از دست داده و در تنهاییاش به پروپاگاندا و اخبار جعلی پناه آورده است.
کاهش تولید نفت و چالشهای دولت بایدن در انتخابات ۲۰۲۲ کنگره
بعد از اعلام کاهش تولید ۲ میلیون بشکه در روز نفت توسط اوپک پلاس (با میدان¬داری عربستان سعودی)، دولت بایدن با موج جدیدی از مشکلات ناشی از این تصمیم، روبهرو خواهد شد. در آستانه انتخابات میاندورهای کنگره آمریکا -که در اکتبر ۲۰۲۲ برگزار خواهد شد- این تصمیم، میتواند به افزایش نرخ سوخت در آمریکا و به همراه آن، ایجاد مشکلاتی در این کشور منجر شود. در این یادداشت، تلاش شده تا پیرامون این موضوع، کنکاشی صورت بگیرد.