رکورد بیشترین میزان بدهی آمریکا در دو دهه اخیر

دکتر مهرداد حلال خور؛ پژوهشگر روابط بین الملل و استاد مدعو مرکز مطالعات آمریکا

در شرایط فعلی و پس از کنار گذاشتن طلا به‌عنوان مبنای سنجش ارزهای جهانی، دلار آمریکا، به خط‌کش و معیاری برای سنجش ارزهای جهانی تبدیل‌شده است، به این مفهوم که تمامی واحدهای پولی دنیا، ارزش خود را در مقایسه با دلار سنجش می‌کنند. برای مثال، بیان می‌شود که هر دلار آمریکا، معادل ۱۴ لیر ترکیه یا هر دلار آمریکا معادل برای مثال، ۲۵۰ هزار ریال است. این مسئله برای آمریکا، قابلیت منحصربه‌فردی را بر مبنای برتری دلار آمریکا در معادلات جهانی ایجاد می‌کند. بخش اصلی دارایی‌های کشورهای جهان، به‌صورت دلار آمریکا نگهداری می‌شود؛ بنابراین، دلار آمریکا در حال حاضر، به‌عنوان ارز مرجع جهانی به‌حساب می‌آید و در حال استفاده گسترده در دادوستد و سرمایه‌گذاری‌های جهانی مطرح است. حال، با جمع دو فاکتور ذکرشده، به‌عنوان مقدمه می‌توان ذکر کرد که اولاً دلار آمریکا، آن چیزی است که دولت‌ها و صاحبان بین‌المللی سرمایه از طریق آن، دارایی خود را ذخیره می‌کنند. ثانیاً تعیین ارزش دلار در دستان آمریکا است و دولت این کشور، می‌تواند ارزش این ارز را کنترل کند. به‌عنوان نتیجه، می‌توان ارزیابی کرد که چنانچه دولت آمریکا ارزش دلار را کم یا زیاد کند، یا به‌اصطلاح دقیق کلمه، آن‌گونه که اقتصاددانان بیان می‌کنند، از سیاست دلار قوی حمایت کند یا دلار ضعیف، می‌توان بر میزان دارایی واقعی کسانی که با دلار دارایی خود را ذخیره کرده‌اند، تأثیر بگذارند؛ یعنی اگر آمریکا دلار را تقویت کند، دارایی کویت که بر مبنای دلار آمریکا است، افزایش پیدا می‌کند و برعکس، اگر دلار را تضعیف کند، از طریق چاپ دلار بدون پشتوانه، دارایی‌های کویت، کاهش پیدا می‌کند.

به‌عنوان نتیجه و بر اساس آنچه تاکنون از طرف دولت آمریکا، انجام شده است، دولت آمریکا تلاش می‌کند تا با چاپ دلار، به زیان کسانی که دلار را مبنای دادوستد و ذخیره دارایی خود قرار داده‌اند، بخشی از بدهی‌های خود را پرداخت کند. به این مفهوم که دولت آمریکا، ۳۰ تریلیون بدهی، به‌صورت اسمی خواهد داشت اما تأثیر واقعی این بدهی، معادل ۱۵ تریلیون دلار برای اقتصاد آمریکا خواهد بود. در ۲۹ مارس سال ۲۰۲۱، بانک مرکزی فدرال آمریکا، اعلام کرد که برای حل مشکلات اقتصادی این کشور تا آنجا که لازم باشد، پول چاپ خواهد کرد. این فرآیند چاپ پول بدون پشتوانه، درواقع، بدهی‌های دولت آمریکا را به هزینه سایر سرمایه‌داران دنیا -که با دلار کار می‌کنند- کاهش می‌دهد. این مقوله، سرمایه‌گذاری در حوزه‌هایی نظیر طلا، نقره یا حتی ارزهای مجازی را به‌عنوان جایگزین دلار در سطحی جهانی، مطرح کرده است.