مترجم: هادی قربان یار
ایران بیشتر از همیشه، به دستیابی بر توانایی ساخت بمب اتمی نزدیک است. گاهشمار توافق هستهای ایران، توضیح میدهد که چگونه ما با برجسته کردن نقاط اشتعال اجرای توافق از سال ۲۰۱۶ تاکنون، به این نتیجه رسیدهایم. در سال ۲۰۱۵، ایران و قدرتهای جهانی، برجام را نهایی کردند؛ توافقی که محدودیتهایی بر تواناییهای هستهای ایران در مقابل رفع قابلتوجه تحریمها وضع کرد. سالهای پس از توافق، تحولات چشمگیر و غالباً غیرمنتظرهای رخ داد. هفت سال بعد، توافق هستهای در آستانه فروپاشی قرار گرفت و برنامه هستهای ایران از نظر حجم و پیچیدگی، رشد پیدا
کرد. این گاهشمار، به ما کمک میکند تا معنای این تحولات را از طریق بازنگری تاریخ پرفرازونشیب برجام درک کنیم؛ از زمان اجرای برجام در سال ۲۰۱۶ تا خروج بحثبرانگیز ترامپ[۱] از آن در سال ۲۰۱۸ و همچنین، ازسرگیری گفتگوهای غیرمستقیم در دولت جو بایدن.[۲]
نوامبر ۲۰۲۱
مذاکرات هستهای در وین، ازسر گرفته میشود
مذاکرات هستهای میان ایران و قدرتهای جهانی بعد از وقفهای پنج‌ماهه، دوباره آغاز میشود، سپس، توقفی کوتاه دارد و دوباره در ژانویه،۲۰۲۲ ادامه پیدا میکند.
ژوئن ۲۰۲۱
اقدام خرابکارانه در تأسیسات هستهای کرج
دوربینهای نظارتی آژانس بینالمللی انرژی اتمی[۳] در مجتمع تسا کرج، در یک اقدام خرابکارانه -که گمان می‌رود اسرائیل مسئول آن باشد- آسیب میبینند. ایران دسترسی آژانس به این سایت را محدود نموده و تحقیقات در مورد حادثه را آغاز میکند. ایران و آژانس، توافق میکنند تا دوربینهای جدید تسا کرج، در ماه دسامبر نصب شوند.
ژوئن ۲۰۲۱
ابراهیم رئیسی به ریاست جمهوری میرسد
ابراهیم رئیسی به‌عنوان هشتمین رئیسجمهور ایران برگزیده میشود و نزدیک به ۶۲ درصد آرا را در پایینترین میزان مشارکت تاریخ انتخابات، به دست میآورد.
آوریل ۲۰۲۱
اقدام خرابکارانه دوم در تأسیسات هستهای نطنز
ایران در ۱۱ آوریل، تأیید میکند که حادثهای در مجتمع غنیسازی نطنز رخ‌داده و آن را به‌عنوان «تروریسم هستهای» توصیف کرده و آن را به اسرائیل نسبت میدهد. این حادثه، موجب آسیب دیدن تعدادی از سانتریفیوژها میشود. ایران با استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته IR4 و IR6 ، اورانیوم را تا سطح بیسابقه ۶۰ درصد غنیسازی میکند.
آوریل ۲۰۲۱
دور اول مذاکرات در وین
اولین دور مذاکرات هستهای میان ایران و کشورهای ۴+۱، در وین آغاز میشود که آمریکا نیز به‌صورت غیرمستقیم، در آن شرکت دارد. درمجموع، شش دور مذاکرات تا زمان انتخابات ریاستجمهوری ایران در ماه ژوئن، برگزار خواهد شد.
فوریه ۲۰۲۱
ایران اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف میکند
ایران، اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را بر اساس قانون ۳ دسامبر متوقف میکند. همچنین، این کشور به یک درک فنی موقت با آژانس دست پیدا میکند که باعث میشود، آژانس به راستی آزمایی و اقدامات نظارتی در ایران ادامه دهد.
فوریه ۲۰۲۱
ایران اورانیوم فلزی تولید میکند
آژانس بینالمللی انرژی اتمی، تولید اورانیوم فلزی توسط ایران را تأیید میکند، اقدامی که برجام به مدت ۱۵ سال، آن را ممنوع کرده است. تولید اورانیوم فلزی غنیشده در اوایل جولای دنبال میشود.
۲۰ ژانویه ۲۰۲۱
بایدن به‌عنوان رئیسجمهور معرفی میشود
دولت جو بایدن کار خود را در آمریکا آغاز کرده و اعلام میکند که دوباره به برجام بازخواهد گشت، البته اگر ایران، پایبندی به توافق را ازسر بگیرد.
ژانویه ۲۰۲۱
ایران شروع به غنیسازی ۲۰ درصدی اورانیوم میکند
ایران، غنیسازی اورانیوم ۲۳۵ را تا سطح ۲۰ درصد آغاز میکند؛ که این اقدام، به‌مراتب بیشتر از محدودیت غنیسازی ۳٫۶۷ درصدی برجام است. این اقدام در تأسیسات زیرزمینی فردو انجام میشود، جایی که بر اساس توافق، انجام فعالیتهای غنیسازی ممنوع است.
نوامبر ۲۰۲۰
ترور دانشمند ارشد هستهای ایران
محسن فخری زاده، دانشمند برجسته هستهای ایران کشته شد. ادعاشده که اسرائیل، مسئول این ترور است. در واکنش به این حادثه، مجلس ایران در ۳ دسامبر قانونی را تصویب کرد که بر اساس آن، دولت به توسعه چشمگیر فعالیتهای هستهای مکلف است.
جولای ۲۰۲۰
اقدام خرابکارانه در تأسیسات هستهای نطنز
ایران در ۲ جولای، تأیید میکند که مجتمع غنیسازی نطنز، دچار حادثه شده است. این کشور بعدها حادثه فوق را اقدامی خرابکارانه توصیف میکند که باعث وارد آمدن «آسیبهای جدی» شد. ایران همچنین، اعلام میکند که قصد دارد، سانتریفیوژهای قویتری به این سایت منتقل کند. در ماه اکتبر، ایران ساخت یک مرکز زیرزمینی تولید سانتریفیوژ در نطنز را آغاز میکند.
۳ ژانویه ۲۰۲۰
کشته شدن قاسم سلیمانی به دست آمریکا
آمریکا فرمانده سپاه قدس ایران، سردار قاسم سلیمانی را در یک حمله پهپادی، نزدیک فرودگاه بغداد عراق ترور میکند.
ژانویه ۲۰۲۰
ایران تمامی تعهدات برجامی خود را کنار میگذارد
ایران در آخرین گام برای کاهش الزام به برجام، اعلام میکند که دیگر به هیچ‌کدام از محدودیتهای وضع‌شده در برجام پایبند نیست.
می ۲۰۱۹
ایران پایبندی به برجام را محدود میکند
ایران در ۸ می، اعلام میکند که اگر طرفهای باقیمانده طی ۶۰ روز آینده، نتوانند «به تعهداتشان عمل کنند»، تعهدات برجامی خود را کاهش خواهد داد. ایران نقض محدودیتهای هستهای را در قالب پنج گام تدریجی آغاز میکند.
می ۲۰۱۸
آمریکا از برجام خارج میشود
علیرغم پایبندی کامل ایران به توافق، دونالد ترامپ، خروج آمریکا از برجام را در ۸ می اعلام میکند. دولت آمریکا دوازده خواسته را که شامل سیاستهای هستهای، منطقهای و دفاعی ایران است، مطرح نموده و تحریم‌هایی در راستای «فشار حداکثری» علیه ایران وضع میکند.
ژانویه ۲۰۱۶
روز اجرای برجام
برجام در ۱۶ ژانویه عملیاتی میشود؛ این توافق محدودیتهای چشمگیری بر برنامه هستهای ایران، وضع کرده است که در مقابل، تحریمهای این کشور لغو میشوند.
منبع:
ین مقاله ترجمه از سایت است،برای دریافت اصل مقاله کلیک کنید.
[۱] Trump
[۲] Biden
[۳] IAEA