امید آمریکایی، خودکشی، مصرف مواد مخدر و الکل مروری بر کتاب مردگان نا­­امیدی و آینده نظام سرمایه داری

امید آمریکایی، خودکشی، مصرف مواد مخدر و الکل مروری بر کتاب مردگان نا­­امیدی و آینده نظام سرمایه داری

این نوشتار مروری است بر کتاب «مردگان ناامیدی و آینده نظام سرمایه داری» نوشته اقتصاددان «انه کیس» و برنده جایزه نوبل «انگس دیتن» که توسط انتشارات دانشگاه پرینستون در 17 مارچ 2020 در 325 صفحه منتشر شده است.

شرحی پیشگامانه بر اینکه چگونه عیوب و شکاف‌‎های موجود در نظام سرمایه‌­داری، برای طبقه کارگر کشنده خواهد بود. این کتاب چهره­ای نگران کننده  از رویای آمریکایی در حال فروپاشی به تصویر می­کشد. البته راه حل هایی را فراهم می‌آورد که می­‌تواند مانع افراط‌­های نظام سرمایه‌داری گردد و به این طریق نظام سرمایه ­داری برای همگان مفید واقع شود.

  • قرن بیستم، بهشتی که در قرن بیست و یکم ناپدید شد

در بخش اول کتاب با عنوان «گذشته به‌عنوان پیش ­درآمد[۱]» به این موضوع می­‌پردازد که امید به زندگی در قرن بیستم نسبت به دهه­‌ها و قرن­‌های گذشته افزایش داشته و بیماری­‌ها کاهش داشته است. اوضاع سلامت، اقتصاد، درآمد و آموزش به طرز معنا داری بهبود یافته است. در ادامه به تغییر دلیل اصلی مرگ و میر پرداخته و بیان می­‌کند در سال ۱۹۰۰ سه عامل اصلی مرگ و میر، بیماری‌های غفونی، ذات الریه و سل بود. اما در انتهای قرن بیستم، عامل اصلی مرگ میر، بیماری‌های قلبی و سرطان بوده است.

در ادامه مطرح می­‌کند که با پایان قرن بیستم شکوفایی و خوشبینی این قرن محو شد. شهرها و محله‌هایی که زمانی قلب تولید صنعتی بودند به هم ریختند و کارخانجات آن ها بسته شد. بسیاری از مردم به علت وسوسه مواد و الکل، جان خود را از دست دادند. در این میان، نویسنده مردگان نا­­امیدی را اینچنین تعریف می‌نماید: کسانی که به علت خودکشی، مصرف مواد و مشکلات ناشی از مصرف الکل جان خود را از دست می‌­دهند.

  • افراد فاقد مدرک دوره چهار ساله لیسانس بیشتر در معرض مرگ بر اثر نا­امیدی هستند

بخش دوم کتاب « آناتومی میدان جنگ[۲]» نام دارد. این بخش به نقش آموزش در زندگی مردم پرداخته و مبین این واقعیت است که ریسک مرگ به علت نا­امیدی در افراد بدون مدرک لیسانس بسیار بالاتر از افراد تحصیل کرده است. به طور متوسط افراد دارای مدرک لیسانس، ۴۰% بیشتر از افراد دیپلمه درآمد دارند. بسیاری از مشاغلی که در گذشته افراد با مدرک دیپلم در آن پذیرفته می­شدند، امروزه برای استخدام، شرط داشتن مدرک لیسانس را وضع کرده اند.

در این بخش، نویسنده رابطه میان مرگ و میزان تحصیلات را از جنبه های مختلف بررسی کرده است و همچنین به مقایسه آمار مرگ و میر در میان سیاه پوستان و سفید پوستان و همچنین به بررسی سطح سلامتی افراد زنده پرداخته است.

در ادامه این بخش، نویسنده به رموز درد و شیوع آن در میان آمریکایی­ها پرداخته است و توضیح می­دهد که چگونه زندگی میلیون ها آمریکایی تحت تاثیر درد قرار گرفته است. نویسنده در این بخش به دلایل و تأثیرات افزایش درد پرداخته و جانباختگان ناشی از خودکشی، مصرف مواد و مصرف الکل را از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار داده است.

  • افرادی که درآمد بیشتری دارند، بیشتر زندگی می­کنند.

بخش سوم با عنوان « اقتصاد به آن چه ربطی دارد؟[۳]» به این موضوع پرداخته است که در آمریکا پول، دسترسی به مراقبت­‌های بهداشتی بهتری را فراهم می‌­کند. این بخش تأثیر فقر و نا­عدالتی اجتماعی را بر مرگ بر اثر ناامیدی بررسی می‌کند. تاثیر چرخه‌­های اقتصادی، رکود بزرگ سال ۲۰۰۸ بر نرخ مرگ و میر و تاثیر تحصیلات بر شغل، ازدواج و فرزند آوری، سایر مباحثی است که در این بخش مورد بررسی قرار گرفته است.

  • چگونه این اتفاقات رخ داده و راه چاره چیست؟

سه بخش ابتدایی کتاب، درباره این است که چه اتفاقی در آمریکا رخ داده است. بخش چهارم کتاب با عنوان «چرا نظام سرمایه‌­داری در برابر بسیاری سرشکسته شده؟[۴]» به این موضوع پرداخته که چرا این اتفاقات رخ داده و راهکار بهبود شرایط چیست.

نویسنده بیان می‌­کند که هزینه‌های بالا و بشدت نامناسب درمان به صورت غیر مستقیم به زندگی مردم آسیب می­‌زند. آمریکا از نظر هزینه درمانی جزء گران­ترین کشور هاست و سیستم بهداشت آمریکا، زندگی را تضعیف می ­کند. نویسنده در ادامه به موضوع مهاجران و افزایش جمعیت و تاثیر آن بر افزایش فشار بازار کار پرداخته است. موضوع دیگری که نویسنده در این بخش به آن پرداخته، جهانی سازی، تجارت، نوآوری و ربات‌ها است.

کیس اینچنین بیان می ­نماید که برای بسیاری به نظر واضح می ­رسد که تجارت و اتوماسیون، دشمن کارگران آمریکا است. جریان کالا­ها از چین و سایر کشور­های با دستمزد پایین به آمریکا به قیمت از دست رفتن شغل بسیاری از افراد شده. کارگران جایگزین می­ شوند، نه فقط با کارگران چینی، بلکه همچنین با ماشین‌ها و فرایند های مکانیزه تحت نظارت کامپیوتر.

در قسمت پایانی کتاب راهکار­هایی برای متوقف کردن مرگ به علت نا­امیدی توسط نویسنده ارائه­ می­شود. پیشنهاداتی در رابطه با مواد مخدر، سیستم مراقبت و درمان، قدرت یافتن اتحادیه‌­های کارگری، سیاست­‌های مالیاتی، اجرای سیاست‌های ضد انحصار­گرایی، سیاست­گذاری صحیح دستمزد و …. مطرح می‌­گردد.

نویسنده در پایان، هر چند نظام سرمایه­ داری را با شرایط فعلی از جوانب گوناگون ورشکسته و معیوب تلقی می‌کند اما معتقد به حذف کامل آن و منبسط کردن دولت‌ها نیست.  او تاکید می‌کند که نظام سرمایه­ داری باید در خدمت مردم باشد، و نه بالعکس.  او می گوید در وضعیت فعلی این قشر متوسط و کارگران (یقه آبی­‌ها) هستند که لابلای چرخ‌دنده‌­های نظام سرمایه­ داری به نفع سرمایه داران خرد می‌شوند. باید تمهیداتی اندیشه شود تا ثروت نود و نه درصد از مردم کمتر از یک درصد سرمایه­ دار نباشد.


[۱] Past as Prologue

[۲] The Anatomy of the Battlefield

[۳] What’s the Economy Got to Do with It?

[۴] Why Is Capitalism Failing So Many?