دکتر مهدی امینیان؛ پژوهشگر و تحلیلگر فرهنگ و سیاست آمریکایی و همکار در اندیشکده مطالعات آمریکا
آمریکاییان احتمالاً بدترین کشور غربی از نظر فاکتورهای خطرساز هستند: مصرف سیگار، الکلیسم، تغذیه نامناسب، سبک زندگی چاق‌کننده، سوءمصرف مواد مخدر و رابطه جنسی پرخطر مهم‌ترینِ آنها است. طبق آمار مرکز ملی آمار سلامت آمریکا از هر چهار آمریکایی یک نفر دست کم سالانه مصرف بیش از حد الکل را تجربه می‌کند. نتیجه این رفتارها، استرس، چاقی، سرطان، دیابت، نقص مادرزاد، بیماری‌های مقاربتی و قلبی است. مصرف مواد مخدر در سال ۲۰۱۷ میلادی ۱۱ میلیارد دلار هزینه روی دست آمریکاییان گذاشت و از آن بدتر، مصرف سیگار هزینه‌ای حدود ۱۷۰ میلارد دلار داشت[۱] و باز هم یک پنجم آمریکاییان را همین سیگار می‌کُشد. عامل اول مرگ و میر البته بیماری‌های قلبی است که ۱۲% از آمریکاییان تجربه‌اش را دارند و از هر ۱۰۰ هزار نفر، ۲۰۰ نفر بر اثر همین بیماری می‌میرند. آمار بیماری‌های دیگر نیز تعریفی ندارد. از هر ۱۰ نفر در آمریکا یک نفر دچار چاقی مرضی است. ۸% با دیابت دست و پنجه نرم می‌کنند و ۳% از نوزادان با نقص مادرزاد به دنیا می‌آیند.[۲]
- احوالات نظام سلامت
در آن سو نظام سلامت آمریکا قرار دارد که تعریفی ندارد و دست کم از نظر سازمان بهداشت جهانی رتبه‌ای بهتر از ۳۷ را کسب نکرده است. اول از همه باید بدانیم بیمه دولتی تنها شامل افراد فقیر و دارای ناتوانی در خود یا خانواده‌شان می‌شود. قانون جدیدی که دموکرات‌ها در سال ۲۰۱۰ میلادی تصویب کردند (PPACA که به اوباماکِر مشهورشد) لزوم فرزندداشتن یا ناتوانی را حذف کرد و صرفاً فقر را شرط اصلی بیمه دولتی دانست اما دیوان عالی طی حکمی ایالت‌ها را در پذیرش این قانون آزاد گذاشت و بسیاری از آنها نیز نپذیرفتند در نتیجه تنها ۲۳% از آمریکاییان مشمول بیمه رایگان دولتی می‌شوند که نزدیک به یک درصد نیز در دولت ترامپ ازاین رقم کاسته شد. طبیعتاً بیمه‌های خصوصی رایجتر است (از جمله نوعی از بیمه که به «مراقبت‌های اولیه» Primary Care Provider شناخته می‌شود) وهمچنین بیمه از سوی کارفرما که شامل ۵۶% از مردم می‌شود. در این میان ۱۰% نیز مشمول هیچ بیمه‌ای نیستند.[۳]
هزینه انواع بیمه خصوصی در آمریکا بالا است اما بسیار کمتر از هزینه درمان آزاد است تا جایی که هر روز بستری در بیمارستان حدود ۱۰۰۰ دلار هزینه روی دست بیمار خواهد گذاشت.[۴] این وضعیت یعنی هزینه درمان در آمریکا حدود دوبرابر متوسط هزینه درمان در سایر کشورهای توسعه‌یافته است در حالی که رتبه نظام سلامت آمریکا در میان این کشورها آخر است. این هزینه، معادل ۱۷ درصد از تولید ناخالص داخلی آمریکا است که هزینه سرانه آن از ۱۰ هزار دلار در سال ۲۰۱۷ میلادی فراتر رفت.
چرا باید هزینه درمان در ایالات متحده تا این حد بالا باشد؟ اخیراً برای کاهش این هزینه‌ها «درمان از راه دور» را راه‌اندازی کرده‌اند اما میزان استفاده از آن به زور به سه درصد می‌رسد.[۵] لیتا اپستین در پایگاه اینوستوپدیا (Investopedia) چند دلیل گرانی نظام سلامت در آمریکا را برشمرده است:
- هزینه اداری و مدیریتی در نظام سلامت آمریکا غیرمعمول است. مثلاً بیمارستان دانشگاه دیوک (Duke) با ۹۰۰ تخت، ۱۳۰۰ کارمند دارد (جدا از کادر درمان). به گزارش نشریه تایم، ۳۴% از هزینه نظام سلامت در آمریکا صرف کادر غیردرمانی می‌شود که دوبرابرِ همسایه آن یعنی کانادا است. تخمین زده می‌شود صرفه‌جویی در این بخش می‌تواند تا ۶۰۰ میلیارد دلار از هزینه‌ها بکاهد اما خبر بد اینکه هزینه یادشده در حال افزایش است و این یعنی سلامت مردم در آمریکا دستخوش رشد بازار سلامت، افزایش درآمد بیمه‌های خصوصی و افزایش اشتغال در بیمه دولتی شده است. دیوید هیملستین استاد کالج هانتر (Hunter) نوشته است کاهش هزینه‌ها در این بخش «جهت ایجاد پوشش درمانی برای همه بیمه‌نشده‌ها» و تازه علاوه بر آن «تقویت بیمه درمانی برای کهنسالان و ناتوان‌ها کافی است».[۶]
- قطعاً یکی از مهمترین عوامل، گرانیِ دارو است. مذاکره دولت با داروسازان که پیشتر به بهانه کاهش قیمت داروها انجام می‌شد، توسط کنگره ممنوع شده ولی در هر حال چه قبل و چه پس از آن هزینه دارو برای کشوری که برخی شرکت‌های داروسازیِ آن شهرت جهانی دارد، غیرمعمول بوده و هست.
- قدرت نظام قضایی موجب احتیاط اضافی پزشکان برای پیشگیری از شکایت بیماران شده و خود هزینه اضافی روی دست بیماران گذاشته است. آمارگیری مؤسسه گالوپ در سال ۲۰۱۰ میلادی نشان داد اگر آزمایش‌های اضافی انجام نمی‌شد و داروهای اضافه خریداری نشده بود، حدود ۶۵۰ میلیارد دلار طی یک سال صرفه‌جویی می‌شد.
- متخصص‌مآبی در آمریکا به یک بیماری تبدیل شده است. اقشاری از مردم برای بیماری‌های عادی ترجیح می‌دهند به پزشک متخصص مراجعه کنند و این در حالی است که قانون کار برای متخصصان در هر رشته از پزشکی دستمزد بالایی در نظر گرفته است.[۷]
- سلامت آمریکایی بدون روتوش
چنین نظام درمانی اگر چه توانسته از سال ۱۹۸۰ تا کنون مرگ و میر را از ۱۰۳۹ نفر در ۱۰۰ هزار به ۷۳۲ نفر در سال ۲۰۱۷ میلادی برساند اما نتوانسته جلوی افزایش مرگ کودکان از سال ۲۰۱۳ به بعد را بگیرد که طی چهار سال ۴% افزایش را ثبت کرده است. همین اتفاق در مورد کم‌توانی و نقص عضو رخ داده است. حتی تعداد کسانی که وضعیت عمومی سلامت خود را بدتر از قبل می‌دانند طی سال‌های ۲۰۱۱-۲۰۱۷ میلادی میان زنان (۱۸٫۸ به ۱۹٫۶%) و سفیدپوستان (۱۵٫۶ به ۱۶٫۴%) افزایش یافته است. ۷٫۴% از مردم با وجود اینکه نیاز به مراقبت پزشکی دارند به هر دلیل نتوانسته‌اند این کار را انجام دهند و ۳۰% از کودکان همه واکسن‌های هفتگانه را دریافت نمی‌کنند.
نتیجه اینکه ۴۴% از بزرگسالان گفته‌اند ماهانه یک روز بخاطر بیماری یا جراحت از کار بازمانده‌اند که این درصد در سال ۲۰۱۱ میلادی ۴۲٫۳ بود. گرسنگی یکی از عوامل گسترش این مشکل است که خود، یعنی سوءتغذیه و مشکلات غددی و متابولیک عامل مرگ ۳۳ نفر در هر ۱۰۰ هزار شده است (به نسبت ۲۴ نفر در سال ۱۹۸۰). از آن بدتر با وجود این همه هزینه، در سال ۲۰۱۵ فقط ۸% ازافراد بالای ۳۵ سال همه رسیدگی‌های پیشگیرانه و اولیه را که مطابق سن آنها تدوین و توصیه شده است را دریافت کرده‌اند.[۸] چنین وضعیتی یعنی هزینه بالای نظام سلامت علی رغم بهره‌وری پایین آن، تحول در نظام سلامت را به یک اولویت برای نامزدهای انتخابات ۲۰۲۰ تبدیل کرده است. تقریباً هیچ مناظره‌ای در میان دموکرات‌ها برگزار نشد مگر اینکه نامزدها بر سر نظام سلامت به جدل پرداختند. پیشنهاد برنی سندرز و الیزابت وارن، سناتورهای ایالات ورمونت و ماساچوست از همه جذابتر است. آنها طرح یک بیمه اجباری فراگیر دولتی را برای نجات مردم از دست زدوبند فعالان خصوصی نظام سلامت روی میز گذاشته‌اند و با این کار خود، تهمت «سوسیالیست» را به جان خود خریده‌اند. سایر نامزدهای دموکرات البته بیمه خصوصی ودولتی را در کنار هم می‌خواهند، هر چند با ترکیبی جدید، مانند بایدن و بوتی‌جیج.[۹] با این حال هیچ کدام از این طرح‌ها جزئیات کاملی از چگونگی کاهش هزینه‌ها و صرف آن برای سلامتِ مردم را شامل نمی‌شود. ابهام در سلامت نظام سلامت آمریکا همچنان باقی است.
[۱] https://www.statista.com/topics/4336/health-risk-factors-in-the-us/
[۳] https://www.thoughtco.com/the-us-health-care-system-3367976
[۴] https://medical.mit.edu/my-mit/internationals/healthcare-united-states
[۵] https://www.healthsystemtracker.org/?sfid=4356&_sft_category=access-affordability,health-well-being,spending,quality-of-care
[۶] https://time.com/5759972/health-care-administrative-costs/
[۷] https://www.investopedia.com/articles/personal-finance/080615/6-reasons-healthcare-so-expensive-us.asp
[۸] https://www.healthsystemtracker.org/chart-collection/how-has-the-quality-of-the-u-s-healthcare-system-changed-over-time/#item-usquality_maternal-mortality-has-risen-substantially-over-time
[۹] https://www.thoughtco.com/the-us-health-care-system-3367976