مترجم: هادی قربانیار
نگاه به مجموع تصاویری که در طول یک رخداد خبری گرفته میشوند، تجربهای است که بیشتر آمریکاییها، به جز ویرایشگران تصاویر در اتاقهای خبری، بهندرت تجربه میکنند. با بالا رفتن میزان مرگومیر فلسطینیها در آخر هفته گذشته، تصاویر گرفته شده توسط عکاسهای خبری غزه در پایگاههای دادهای همچون گتی ایمجز[۱] و ایپی ایمجز[۲] ثبت شدند؛ با یک جستجوی ساده برای کلیدواژه «غزه» در گتی ایمجز، صدها عکس جدید به ما نشان خواهد داد که سررشتهای تقریباً بیپایان از خشونت هفته گذشته است. در بسیاری از تصاویر، کودکانی که به دست بمبهای اسرائیل کشته شدهاند، برجسته هستند. این تصاویر، نشاندهنده مراسم تشییع و چهرههای بدون پوشش کشتهشده ها است که بدن آنها، بر روی دستان مردم قرارگرفته و در خیابانها، به حرکت درمیآیند. در برخی از تصاویر، مردم سوگواری مشاهده میشوند که در حال عکس گرفتن با موبایل خود از اجساد هستند؛ تا اثباتی برای اعمال دهشتناکی باشد که اتفاق افتاده است.
مردم، بدن خلیل ابو حمده[۳] فلسطینی را در کمپ جبالیا[۴] در شمال نوار غزه، در ۷ آگوست ۲۰۲۲ تشییع میکنند. این تصاویر واضح و دلخراش در پایگاههای داده تصویر، کنار عکسهایی کلی قرار میگیرند که تقریباً همیشه برای انتشار از سوی نهادهای خبری آمریکایی گزینش میشوند؛ راکتهایی که در طول شب در آسمان حرکت میکنند، لحظاتی آرام و خاموش از کودکانی که به دنبال فهم میزان خسارتی هستند که به خانههایشان، وارد آمده و دود سیاهی که بر فراز افق دیده میشود.
دودی که به دلیل حمله ۷ آگوست ۲۰۲۲ اسرائیل بر فراز آسمان شهر غزه مشاهده میشود.
در غزه، عکاسان خبری در بیمارستانها و سردخانهها، مرتب عکسبرداری میکنند. این دسترسی به چنین نهادهای خدمات مراقبتی ضروری -که در آمریکا، بهندرت اتفاق میافتد- فرصتی برای روزنامهنگاران فراهم میسازد تا به شکل مستقیم، تعداد مجروحان و کشتهها را ثبت کنند. در پایگاه گتی ایمجز، تصاویری از اجساد کودکان -که در پارچههای سفید کفن شده و در سردخانهها قرارگرفتهاند- بسیار زیاد بوده است و سانسور نشدهاند. درحالیکه این تصاویر، شوکه کننده و عمیقاً تأسفبار هستند، اما بهروشنی نشان میدهند که بمباران انبوه مناطق مسکونی، چه نتیجهای در پی دارد. عکاس خبری فلسطینی، هوسام سالم[۵] به اینترسپت[۶] گفت: «من، هنوز میتوانم مردم سوگواری را که پس از نابودی خانههایشان گریه میکنند، ببینم اما دیگر نمیتوانم این وضعیت را تحمل کنم. حتی بعد از اینکه سه روز حمله اسرائیل، به پایان رسیده است، اما بیشتر از گذشته تحلیل رفتهام. در غزه، هیچ جریان و روایتی وجود ندارد که بتواند به ما، حیات و زندگی ببخشد و تنها چیزی که میتوانیم بگوییم، این است که مرگ، چگونه جان ما و اطرافیانمان را گرفته است».
کودک فلسطینی که در کنار جسد چهار تن از بستگانش -که در حمله ۸ آگوست ۲۰۲۲ اسرائیل به نواز غزه کشتهشدهاند- گریه میکند.
در هر حال، این تصاویر، شاخصه معرف مناقشه نابرابری نیست که در آن اسرائیلیها کشته میشوند، بلکه آنها بهندرت منتشر میشوند.
سلیمان هیجّی،[۷] عکاس خبری فلسطینی -که در غزه، مشغول فعالیت است- به اینترسپت گفت: «به طور کلی، بیشتر پوشش خبری رسانههای بینالمللی و آمریکایی، دارای ضعف است و آنها، غالباً صحنههای کشتار زنان و کودکان بیگناه را به تصویر نمیکشند». در مورد یکی از ۱۶ کودکی که کشته شدند (علا قدوم[۸] پنجساله)، گزارشی که توسط نیویورکتایمز[۹] منتشر شد، حاوی عکسی بود که پس از مرگ این دختر گرفته شده بود. این مورد استثناء بود، اگرچه عکس، چندان آشکار نبود و تقریباً در انتهای مقاله قرار داده شده بود. سایر خبرگزاریها از واشنگتنپست[۱۰] گرفته تا انبیسی نیوز،[۱۱] این تصویر را منتشر نکردند، حتی با اینکه آنها به کشته شدن دختر اشاره کردند. آن چیزی که برای ما باقی مانده، درکی پاکسازی شده و دوری گزین از رویدادهای جهانی است، زیرا اتاقهای خبری، همواره تصاویری را ترجیح میدهند که هیچگونه محتوای مشروح و واضحی نداشته باشند. بسترهای شبکههای اجتماعی مانند توییتر و فیسبوک، این تغییر جهت از انتشار تصاویر خشونت را با اجرای سیاستهای «رسانه حساس»، عملیاتی کردهاند که اتاقهای خبری را از به نمایش گذاشتن آشکار تصاویر اعمال قساوت آمیز و زننده بر حذر میدارد تا نکند که تعداد بازدیدکنندگانشان، کاهش پیدا کند.
جسد علا قدوم پنجساله، بعد از اینکه در حمله اسرائیل ۵ آگوست ۲۰۲۲ به شهر غزه کشته شد.
تخلف روزنامهنگاری
نسبت به چگونگی برخورد با تصاویر حاوی خشونت فراوان، هیچ اتفاقنظری وجود ندارد. اتاقهای خبری مستقل، غالباً پس از جستجو و دستهبندی مجموعههایی از تصاویری که در بسترهای انتشار اصلی ثبت، هیچ عکسی، محو یا سانسور نشده است، به صورت موردی تصمیم میگیرند. در گتی ایمجز، فقط ذیل تصویر، گاهی نوشته حاوی یک «توضیح سردبیر» است که به بیننده درباره محتوای عکس هشدار میدهد: «این عکس، مرگ را به تصویر میکشد». بیشتر بنگاههای رسانهای (ازجمله این مورد)، توضیح سردبیر یا هشدار نسبت به محتوا را قبل از اینکه بیننده با مشاهده خشونت آشکار، متعجب و شوکه شود، منتشر میکنند.
این فقط اجساد فلسطینیها نیستند که از نقل قتلعام در رسانههای جمعی حذف میشوند، بلکه شرح تصویر تیراندازی در مدارس آمریکا در قالب نمایش مراسم یادبود، موقتی و روشن کردن شمع در شب است، به جای انتشار تصاویر مشروح و واضح. این مسئله برای خونریزیهایی که در خارج از این کشور رخ میدهد نیز صادق است. البته موارد استثناء نیز وجود دارد؛ زمانی که روسیه، اوایل امسال به اوکراین حمله کرد، ثبت تصاویر خشونت و قساوت روسیه، محافل خبری را پر کرد، جنایات روسیه بسیار شوکه کننده بود، به حدی که نیویورکتایمز در اقدامی نادر، تصویری آشکار و واضحی -که توسط عکّاس خبری لینسی آداریو[۱۲] گرفته شده بود- را در صفحه اوّل خود منتشر کرد. آداریو این مقاله را به دلیل ارائه شاهد و دلیلی بر ارتکاب جنایات جنگی، «شجاع» نامید.
منتقدان به تضاد فاحش در منافع جهانی در قبال رنج مردم اوکراین در مقایسه با رنج مردم دیگر و همچنین، روش پوشش خبری حمله روسیه بهعنوان یک تجاوز بدون علت به جای یک «مناقشه» اشاره کردهاند و همین قالب نهتنها برای حملات اسرائیل به فلسطین، بلکه در سایر مناطق جنگی نیز استفاده شده است. بهعنوانمثال، این هفته در واشنگتنپست، عکسهای «آشکار و واضح» از کشتار اوایل امسال در بوچای[۱۳] اوکراین، بیشتر منتشر شد تا تصاویر کشتهشدگان غزه در طول آخر هفته.
راکتهایی که در ۷ آگوست ۲۰۲۲، از غزه به سمت اسرائیل، در پاسخ به حملات هوایی اسرائیل به نواز غزه شلیک شدهاند.
پاکسازی جنایات اسرائیل
مشکل بازنمود حیات و مرگ فلسطینیها، فراتر از تصاویری است که برای شرح واقعه انتخاب میشوند. از گذشته تاکنون، فلسطینیها و بسیاری از شاهدان خارجی، رسانه بینالمللی را برای پاکسازی جنایات اسرائیل و پیروی از روایت اسرائیل تقبیح کردهاند. نویسندگان (ازجمله چندین نفر از گزارشگران اینترسپت) در نامهای که توسط بیش از ۵۰۰ روزنامهنگار، متعاقب بمباران غزه به دست اسرائیل در سال گذشته امضا شد، اظهار داشتند که پوشش خبری اسرائیل و فلسطین، یک «تخلف روزنامهنگاری» است. این گروه مینویسند: «ناهمسانی و تفاوت در محتوا، تنها شامل زبانی نمیشود که ما استفاده میکنیم؛ روایت٬ها و داستانها، بیشتر به بزرگنمایی و برجستهسازی روایات اسرائیل متمایل بوده و همزمان روایات فلسطینیها را سرکوب و خفه میکنند». «مبهم و تاریک ساختن سرکوب فلسطینیها توسط اسرائیل، با معیارهای بیطرفی صنعت رسانه و خبر همخوانی ندارد».
«ما چیزی بیشتر از این نمیخواهیم که مردم از حقائق آگاه شوند؛ روایت ما پیچیده نیست».
احمد ابو ارتیمه[۱۴]، نویسنده و فعال حقوق بشر فلسطینی که در سال ۲۰۱۸، یکی از سازمان دهندگان «راهپیمایی بازگشت بزرگ» بود، جنبش اعتراضی مسالمتآمیز در کنار فنسهایی که اسرائیل را از غزه جدا میکنند، به اینترسپت گفت که اسرائیل با تصور اینکه در بیشتر رسانههای بینالمللی، دارای حامی و متحد است، دست به انجام عملیات زده است. وی افزود که «این، مشارکت در جرم است. ما چیزی بیشتر از این نمیخواهیم که مردم، از حقائق آگاه شوند. ما روایتی پیچیده نداریم، بلکه خواسته ما، فقط این است که مردم، نظارهگر حقایق و واقعیت بوده و تصاویر اتفاقات جاری را ببینند».
مردی در جریان تشییعجنازه گسترده در البرج[۱۵] غزه در ۸ آگوست ۲۰۲۲، صورت کودکی را میبوسد که در اثر حمله هوایی اسرائیل کشته شده است.
در سرتاسر اتاقهای خبری، انتخابهای بیخطر مبنی بر نشان دادن یک خشونت مبهم و کلی (لحظات آرام دود و خرابه) به جای خشونت آشکار (مرگ، جراحت یا سوگواری)، با چارچوب پوشش خبری همسو است که در مورد غزه، معمولاً تأثیر شهروندان را به نفع روایت جنگطلبی فلسطینیها، کماهمیت جلوه میدهد، حتی با اینکه شکلی مشابه از جنگطلبی بهعنوان مقاومت در اوکراین، به تصویر کشیده میشود.
محمد مهاوش[۱۶]، محقق و روزنامهنگار مستقل فلسطینی ساکن غزه، در مصاحبه با اینترسپت گفت که پوشش خبری جدیدترین حمله به غزه که به گفته مقامات اسرائیلی «پیشگیرانه» بوده، تقریباً بیشتر منحصر به توجیه ظاهری حمله بوده است تا تأثیر آن. حتی با اینکه اکثر قربانیان در فعالیتهای مربوط به مقاومت شرکت نداشتند، اما تصویری که از مقاومت فلسطینیها به نمایش درآمد، کاملاً با نوع ارائه مقاومت اوکراینیها متفاوت است. مهاوش ادامه داد: «در چند ماه گذشته، روزنامهها و سایتهای خبری و همچنین، شبکههای اجتماعی، مملو از داستانها و روایتهای مقاومت و سلحشوری مردم اوکراین بوده است، خبرهایی درباره سربازانی که پلها را برای به تعویق انداختن پیشرفت تانکهای روسی، منفجر کرده و در این راه، جان خود را فدا میکنند. ما نظارهگر شهروندانی بودهایم که با هر آنچه در دست داشتند، به خودروهای مسلح حمله میکردند و مردم عادی که اسلحه ه دست آورده، آموزش میبینند و تونل حفر میکنند. بااینحال، اگر هرکدام از این روایتها به جای اوکراین در فلسطین رخ میداد، قطعاً بهعنوان یک اقدام قهرمانانه و مقاومت قلمداد نمیشد، بلکه آنها فقط بهعنوان ترور، دستهبندی شده و تقبیح میشدند». مهاوش تأکید کرد که این مقایسه را با هدف کوچک شمردن مقاومت مردم اوکراین انجام نداده، بلکه قصد او، «حمایت از حق مقاومت برای تمامی ملتها در برابر اشغال و حمله نظامی به سرزمینشان بوده است»
منبع: https://theintercept.com/2022/08/10/israel-gaza-bombing-death-images/
نویسندگان: الیز سواین[۱۷]– آلیس اسپری[۱۸]
[۱] Getty Images
[۲] AP Images
[۳] Khalil Abu Hamadeh
[۴] Jabalia
[۶] Intercept
[۷] Soliman Hijjy
[۸] Alaa Qaddoum
[۹] New York Times
[۱۲] Lynsey Addario
[۱۳] Bucha
[۱۴] Ahmed Abu Artemah
[۱۵] Burij
[۱۶][۱۶] Mohammed Mhawesh
[۱۷] Elise Swain
[۱۸] Alice Speri