دکتر احمدرضا تمدن، سعید محمدی؛ همکاران مرکز مطالعات آمریکا
ترامپ در طول رقابتهای انتخاباتی خود در ایالات مختلف آمریکا، به شکلی بیسابقه مردم را علیه حاکمیت دموکراتها و حتی برخی همحزبیهای خود تحریک میکرد و نمونهای بیهمتا از یک پوپولیست واقعی در صحنه انتخابات ایالات متحده را به نمایش گذاشت. پوپولیستی که با سخنان رک و بیپروای خود، مردم را به وَجد میآورد و سخنان رسمی، دیپلماتیک و بهظاهر منطقی حریفان را در چشم و اذهان طرفداران به آتش میکشید.
دموکراتها تلاش بسیار کردند تا پیش از روز انتخابات ریاستجمهوری، چهرهای بیمبالات، خودرأی و شرور از ترامپ به مردم ارائه دهند اما آشنا شدن مردم آمریکا با فردی که با سخنان آتشین و گاه کوچهبازاری خود، شوروشعف را میان آنها زنده میکرد و بار دیگر شعار «آمریکا اول»، (ایجاد شغل و امکانات اول در آمریکا و سپس در کشورهای دیگر) را مطرح کرد و مخالف تقسیم منابع و ثروت ایالات متحده با مهاجران (تازهوارد) بود، نتایج متفاوت و دور از انتظاری را رقم زد.
بسیاری از سیاستمداران آمریکایی بهویژه در طیف دموکرات، از این حریف نوظهور وحشت کردند و پس از آغاز ریاستجمهوری ترامپ و حتی پس از آن، در طول سالیان و ماههای گذشته، تمام تلاش خود را برای زیر سؤال بردن شخصیت ترامپ در تمامی ابعاد از جمله اخلاقی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی به کار بردهاند. در یکی از آخرین موارد جنجالی علیه ترامپ، یکی از بازیگران زن علیه ترامپ به دلیل تجاوز، اقامه دعوی کرده بود که البته تعداد این دست اتهامات علیه ترامپ کم هم نیست.
در موردی دیگر، ترامپ به اتهام انتقال اسناد دارای طبقهبندی از کاخ سفید به منزل شخصی خود و نگهداری این اسناد، مورد تحقیق و تفحص قرار گرفته است. در حوزه اقتصادی نیز بارهاوبارها ترامپ متهم به فرار از پرداخت مالیات بوده است که در یکی از آنها در ماه ژانویه ۲۰۲۳ گناهکار شناخته شد و سازمان مالی ترامپ از سوی دادگاه، ملزم به پرداخت ۱٫۶ میلیون دلار غرامت گردید.
اما بحثبرانگیزترین مورد، اتهام ترامپ مبنی بر تحریک هواداران خود به اشغال ساختمان کنگره در ۶ ژانویه ۲۰۲۰ پس از شکست در انتخابات ریاستجمهوری است که ترامپ از هواداران خود خواسته بود جلوی سرقت نتایج انتخابات (با منع کنگره از به رسمیت شناختن نتایج انتخابات) را بگیرند. در جریان یورش به ساختمان کنگره، ۵ نفر جان خود را از دست دادند. بسیاری از سیاستمداران دموکرات، نهایت تلاش خود را برای اثبات ارتباط قطعی ترامپ با این حادثه انجام دادند تا ترامپ را نماد نابودی دموکراسی معرفی کنند، وی را از صحنه سیاست خارج یا دستکم بهشدت تضعیف کنند؛ از جمله این افراد نانسی پلوسی رئیس (سابق) مجلس آمریکا بود.
اکنون که به انتخابات ۲۰۲۴ ریاستجمهوری ایالات متحده نزدیک میشویم، این سؤال بیشازپیش در برخی اذهان پررنگ شده است که آیا ترامپ با وجود اقامه تعداد زیاد دعاوی، باز هم صلاحیت قانونی شرکت در انتخابات را دارد؟
با در نظر گرفتن قانون اساسی ایالات متحده، پاسخ به این سؤال، «خیر!» است. در قانون اساسی ایالات متحده هیچگونه منعی برای شرکت یک تبهکار در انتخابات ریاستجمهوری نیست! در قانون این کشور، هر فرد آمریکایی که دستکم ۳۵ سال سن داشته باشد و دستکم ۱۴ سال ساکن آمریکا باشد، میتواند برای رئیسجمهور شدن اقدام کند و هیچ منعی برای ترامپ در این زمینه وجود ندارد حتی اگر به زندان هم برود. ترامپ نیز در ماه ژوئن امسال اعلام کرد بههیچعنوان قصد ترک رقابت انتخاباتی را ندارد و پیشبینی کرد محکومیت در دادگاه احتمالاً سبب افزایش آرای او خواهد شد.
در ۱۹۲۰ یکی از نامزدهای ریاستجمهوری به نام یوجین دبز (Eugene Debs) درحالیکه در زندان فدرال زندانی بود، بهعنوان نامزد حزب سوسیالیست در انتخابات شرکت کرد. در ۱۹۹۲ نیز لیندون لاروچ (Lyndon LaRouche) در انتخابات ریاستجمهوری شرکت کرده بود. با این تفاسیر برخلاف تلاش گسترده رقیب برای از میدان به در بردن ترامپ، بعید به نظر میرسد پروندههای قضایی ترامپ مانعی جدی بر سر راه حضور پررنگ وی در انتخابات آتی ریاستجمهوری در آمریکا باشد؛ ازاینرو بیشترین تأثیر این دست مسائل بر روندی که ترامپ در پیش گرفته است، تمرکز بر کاهش محبوبیت وی برای انتخابات آتی یا تضعیف جایگاه اجتماعی او است که البته باتوجهبه شخصیت پوپولیست ترامپ، این امر ممکن است برعکس نتیجه دهد.