رفتار دوگانه آمریکا با طالبان؛کنگره همچنان به طالبان بی‌اعتماد است
یک سال از خروج آمریکا و به قدرت رسیدن دوباره طالبان بر افغانستان می‌گذرد، اما هنوز روابط آمریکا با طالبان، پیچیده و اغلب بحث‌برانگیز است. یکی از ابعاد روابط مبهم، بی‌اعتمادی کنگره به طالبان است. اکنون، جهت‌گیری دوگانه آمریکا در قبال طالبان، به موازات تلاش‌های مستقیم یا غیرمستقیم برای تضعیف حاکمیت این دولت و پذیرش ضمنی یا صریح موضع این گروه، جلوه عینی یافته است.
نگاهی به افغانستان مطلوب و سازگار با منافع ملی جمهوری اسلامی ایران
با انجام توافق دوحه میان آمریکا و طالبان در فوریه ۲۰۲۰، شاهد فروپاشی نسبتاً سریع دولت مرکزی و حاکمیت مجدد طالبان در افغانستان بودیم. ظهور مجدد طالبان بر مرزهای مشترک بیش از ۹۰۰ کیلومتری ایران با افغانستان، به تشدید نگرانی‌ها میان بخشی از دولت‌مردان و مردم ایران منجر شد. البته جمهوری اسلامی ایران، چند سال پیش از تصرف مجدد کابل توسط طالبان، با وجود اختلاف‌های اساسی ایدئولوژیکی و مذهبی میان خود و این گروه، برای حفظ منافع خویش، سیاســتی عمل‌گرایانه را اتخاذ کرد. به‌طور مثال در سال ۲۰۱۸، هیئت طالبان به‌صورت علنی در تهران حضــور یافــت و از مدت‌هــا پیش از آن نیز ســخن از ایــن بود که طالبان در ایــران، چند دفتر و نمایندگــی نیمه علنــی دارد. علی‌رغم این سیاست عمل‌گرایانه و خشنودی بخشی از ایرانیان از شکست آمریکاییها در افغانستان، پایان عمر رژیمی غرب‌گرا و دارای برخی مواضع و رفتارهای ضد ایرانی، شاهد شکل‌گیری تحلیل‌های متعددی در خصوص آینده افغانستان و تأثیر حاکمیت مجدد طالبان بر منافع ملی ایران، در سطح رسانه‌ها و محافل اکادمیک بودیم. در این میان، بارها این پرسش موردتوجه قرار گرفت که افغانستان، مطلوب و سازگار با منافع ملی جمهوری اسلامی ایران، چگونه خواهد بود؟ لذا با عنایت به همسایگی ایران و افغانستان و پیوندهای تاریخی، فرهنگی، تمدنی و زبانی به درازای تاریخ، تلاش می‌شود که در ادامه، به تبیین پاسخ این پرسش مهم و حیاتی پرداخته شود.
حضور کنشگرانه و تأثیرگذار ایران + همکاری با کشورهای منطقه = افول آمریکا
دنیل پررا[۱]، تحلیل‌گر ژئوپلیتیک و ژورنالیست نشریه مطالعات اوراسیا در مصاحبه با مرکز مطالعات آمریکا،[۲] با موضوع عقب‌نشینی آمریکا از افغانستان برای نقش‌آفرینی ایران و سایر قدرتهای منطقهای سخن گفت.
تحریم های گام‌به‌گام افغانستان از سوی آمریکا
«جیسون بارتلت»[۱] دستیار پژوهشی برای برنامه انرژی، اقتصاد و امنیت در CNAS، تحولات و روندها در سیاست تحریم‌های ایالات متحده و تاکتیک‌های فرار از تحریم، تآمین مالی ضد اشاعه، و جرایم مالی سایبری را با تمرکز منطقهای بر کره شمالی، ونزوئلا و ایران تحلیل میکند. وی در آخرین مقاله‌ای که در ۲۸ اکتبر ۲۰۲۱ منتشر کرد[۲] به بررسی تحریم‌های گام به گام افغانستان توسط ایالت متحده از سال ۲۰۰۱ پرداخته است.
بحران بدهی در آمریکا
دیوید گارتنشتاین راس[۱] مشاور ارشد در جنگ نامتقارن در بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها و همکار در مرکز بین‌المللی مبارزه با تروریسم – لاهه در یادداشتی که در ۱۱ آگوست ۲۰۱۱ «نشنال پست» منتشر شده با اشاره به وضعیت اقتصادی آمریکا، بدهی ملی آمریکا را تهدید شماره یک برای امنیت ملی این کشور می‌خواند. از نظر او اگر آمریکا نتواند بحران بدهی‌هایش را مدیریت کند سرنوشتی مشابه شوروی خواهد داشت. هر چند این مقاله در سال ۲۰۱۱ چاپ شده اما وضعیت اقتصادی آمریکا تغییری نکرده و بلکه بدتر از آن سال ها شده است. با روی کار آمدن دوباره طالبان و خروج آمریکا از افغانستان مرور این نظر مفید فایده است.
بیست سال اشغالگری در افغانستان و تأثیر آن بر افول آمریکا
افغانستان به دلایل متعدد، دارای اهمیت راهبردی برای منافع آمریکا بوده است. این کشور ۶۴۷،۵۰۰ کیلومتر مربعی و محصور در خشکی (هاشمیمقدم، ۱۴۰۰: ۱۰)، در چند دهة اخیر بیشتر به علت ژئوپلیتیک راهبردی خود، موردتوجه قدرتهای بزرگ و بهویژه آمریکاییها بوده است. افغانستان، نقطه اتصال آسیای مرکزی، جنوب آسیا و غرب آسیا به یکدیگر است. قرارگرفتن در مجاورت روسیه و چین به‌عنوان دو کشور دارای حق وتو در سازمان ملل متحد که در سالهای اخیر چالشگر نظم هژمونیک لیبرال دموکراسی غربی با محوریت آمریکا بودهاند و مرز مشترک حدود ۱۰۰۰ کیلومتری با جمهوری اسلامی ایران (به‌عنوان قدرتی منطقهای که به دنبال پایان نظم آمریکایی در منطقه و هژمونیک کردن گفتمان مقاومت است)، باعث توجه رهبران کاخ سفید به افغانستان شده است.
وقتی حضور آمریکا، جز جنایت اثری ندارد
افغانستان کشور برادر ما است؛ هم‌زبان، هم‌دین، از لحاظ فرهنگی هم‌فرهنگ؛ و واقعاً مشکلات افغانستان و مصیبت‌های افغانستان انسان را بشدّت متأثّر میکند. این حوادثی که دارد پی‌درپی پیش می‌آید، این حادثه‌ی روز پنج‌شنبه(۵) این کشتارها، این مشکلات، این سختی‌هایی که اینها میکشند، این ها کار آمریکا است. بیست سال آمدند افغانستان را اشغال کردند و […]