جنگ هیبریدی آمریکا علیه ایران
جنگ ترکیبی، تهدیدی در حال گسترش است، با ماهیتی نامتقارن که با اصطلاحاتی همچون «جنگ ترکیبی»، «تهدید هیبریدی» و «مناقشات ترکیبی» شناخته می‌شود و بدان پرداخته شده است. ازآنجا که حوزه سیاست، اقتصاد، اقدامات نظامی، فرهنگ، دیپلماسی و دین با یکدیگر ادغام شده‌اند، جنگ از حوزه صرفاً نظامی خارج و ترکیبی از چندین ابزار جنگی متعارف و نامتعارف شده است؛ این ابزار شامل دیپلماسی، جنگ اطلاعاتی و تبلیغات، حمایت از ناآرامی‌های محلی، نیروهای نامنظم، نیروهای ویژه، نیروهای نظامی منظم، جنگ اقتصادی و حملات سایبری هستند. وقتی چنین ابزارهایی با هم ترکیب می‌شوند، کم‌وبیش عبارت «جنگ» را به طور کامل در برخواهند گرفت. بدین ترتیب اهداف اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و… در تداخل دائمی با یکدیگر قرار دارند؛ بنابراین پرداختن به این مسئله در هنگام سنجش و راستی‌آزمایی مناقشات و رقابت‌های امروزی و چگونگی مقابله با آن، توسط پژوهشگران لازم و ضروری است.
جنگ اوکراین و نبرد تسلیحاتی
جنگ و منازعه، طبیعت سیاست در روابط دو کشورها است اما گاهی این منازعه تنها محدود به دو بازیگر درگیر نیست و می‌تواند ماهیت منطقه‌ای و جهانی به خود بگیرد. از زمان شروع تهاجم روسیه به اوکراین در ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ تا به امروز، شاهد هستیم که این جنگ تنها محدود به این دو کشور نبوده است و سایر بازیگران هم تلاش کرده‌اند تا توازن نظامی در میدان نبرد به نفع روسیه تغییر نکند.
تیک تاک تهدیدی برای امنیت ملی آمریکا
با وجود اینکه شواهدی مبنی بر کنترل برنامه جهانی تیک تاک توسط چین وجود ندارد؛ لذا امنیت ملی ایالات متحده را تهدید نمی‌کند. تلاش آمریکا درجهت ممنوع سازی آن، برخلاف اصول اقتصاد بازار و رقابت منصفانه بوده و صرفاً امری سیاسی به منظور نمایان ساختن هژمونی آمریکا است که ضرر مالی زیادی بر اقتصاد آمریکا در پی خواهد داشت.
تحلیلی بر سیستم قضایی ایالات متحده و استانداردهای دوگانه، پیرامون ترامپ و بایدن
سیستم قضایی در ایالات متحده دارای پیچیدگی‌ها و فرایندهای خاصی است که شناخت آن، به تحلیل ما درباره عرصه تصمیم‌سازی و سیاست‌ورزی این کشور کمک می‌کند. روندهای قضایی در این کشور درباره دادگاه‌های پی‌درپی ترامپ، رئیس‌جمهور اسبق ایالات متحده، بسیار برجسته شده است و ازآنجایی‌که بسیاری از اتهامات وی قابل تعمیم و تسری به جو بایدن، رئیس‌جمهور کنونی آمریکا و نزدیکان وی است، می‌توان در یک رویکرد تطبیقی، این فرایند را مورد بررسی و تعمیق قرار داد. اتهامات ترامپ را می‌توان پیرامون مسائل مالیاتی، دخالت و حمایت روسیه در انتخابات ۲۰۱۶ از وی، نگهداری اسناد طبقه‌بندی‌شده به‌صورت غیرقانونی پس از دوره ریاست‌جمهوری و در نهایت، حمایت ترامپ از حمله طرفداران افراطی وی به ساختمان کنگره دانست و در طرف دیگر، رئیس‌جمهور کنونی آمریکا به دلایل مشابهی مانند نگهداری اسناد محرمانه در پارکینگ منزل مسکونی و مسائل مالیاتی هانتر بایدن، پسر رئیس‌جمهور جو بایدن، جایگاه او در هیئت‌مدیره شرکت انرژی اوکراینی و در نهایت، داشتن سلاح گرم غیرقانونی (درحالی‌که وی به دلیل اعتیاد، از داشتن سلاح منع شده است) متهم شده است البته رئیس‌جمهور کنونی ایالات متحده از این موارد، اظهار بی‌اطلاعی کرده است اما نکته حائز اهمیت در این نوشتار، مقایسه رویکرد سیستم قضایی، پیرامون این اتهامات و تأثیر نهایی سیاسی مترتب بر آن است.
تغییرات آب‌وهوایی، چرخ‌دنده نظم جدید جهانی
تغییرات آب‌وهوایی با نظم جدید جهانی، اتصال عمیقی خواهد داشت. درواقع، تغییرات اقلیمی، خود یکی از مسیرهای تغییر نظم جدید جهانی است؛ ازاین‌رو به نظر می‌رسد تغییرات آب‌وهوایی، چرخ‌دنده و شاهرگ نظم جدید جهانی خواهد بود که در نهایت، منجر به توزیع جدید قدرت و ثروت در جهان خواهد شد. درنهایت، در این مسیر شکل‌گیری نظم جدید جهانی، شاهد «جنگ سرد منطقه‌ای، گسترش ائتلاف‌ها و ائتلاف‌های جدید، گفتگو نهادی با هدف فرصت‌های تجاری و استراتژیک جدید و جابه‌جا شدن موقعیت کلیدی ژئواستراتژیک و ژئوکالچری» خواهیم بود. این در حالی است که در کشورهای جهان‌سومی، تغییرات اقلیمی را تنها در «کمبود آب» و «گرم شدن» می‌بینند.
تحولات ژئوپلیتیک جهانی و منطقه‌ای و مناسبات ایران و عربستان
منطقه ژئوپلیتیک خلیج‌فارس به دلیل وجود منابع غنی انرژی‌های فسیلی، از حدود یک سده قبل، در کانون توجه قدرت‌های جهانی قرار گرفت. در حال حاضر نیز با وجود مطرح شدن انرژی‌های تجدیدپذیر، همچنان بهره‌برداری از این منابع انرژی و عبور امن آن به بازارهای جهانی، مورد توجه قدرت‌های جهانی و مصرف‌کننده‌های اصلی است. همچنین، کشورهای منطقه به دلیل وجود مقدس‌ترین اماکن دینی مسلمانان و شیعیان، مراکز علمی و فلسفی اسلامی، تمرکز جمعیت مسلمان و تسلط بر موقعیت‌های استراتژیک، تنگه‌ها و گذرگاه‌های مهم، از اهمیت بسیاری برخوردار هستند. در این میان، دو کشور بزرگ جمهوری اسلامی ایران و عربستان، به دلیل در اختیار داشتن مؤلفه‌های قدرت، دارای وزن و منزلت ژئوپلیتیکی بالایی در منطقه و جهان هستند و جایگاه مهمی در سیاست خارجی کشورهای هژمون نظام ژئوپلیتیک جهانی مانند انگلیس، ایالات متحده آمریکا، روسیه، چین و… در مقاطع زمانی مختلف داشته‌اند که به‌عنوان نمونه می‌توان به دکترین «دو ستونی» نیکسون اشاره کرد. در سال‌های اخیر، تحولات ژئوپلیتیکی در سطح جهان به وقوع پیوسته است که از یک‌سو بر کاهش مناسبات ایالات متحده آمریکا با عربستان و از سوی دیگر، با تعمیق بیشتر روابط چین و عربستان همراه بوده است. این تحولات، تأثیری بر روابط کشور ایران و عربستان گذاشته است و فضای جدیدی را در مناسبات کشورهای منطقه ژئوپلیتیک خلیج‌فارس ایجاد کرده است؛ موضوعی که این مطلب به‌اختصار به آن پرداخته است.
پیامدها و اثرات جنگ اوکراین بر نظام بین‌الملل و سناریوهای آینده آن
جنگ اوکراین ۲۰۲۲ شاید یکی از مهم‌ترین تحولات نظام بین‌الملل پس از واقعه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ محسوب شود؛ یعنی همان گونه که ۱۱ سپتامبر، جنگ علیه ترور و لشکرکشی ایالات متحده آمریکا به خاورمیانه، دنیای در حال رسیدن به دهکده جهانی در دهه ۱۹۹۰ را به‌ویژه در منطقه غرب آسیا برای همیشه تغییر داد، جنگ اوکراین نیز بی‌شک سبب تسریع روند «گذار در نظم بین‌المللی» شد. اگر تا قبل از جنگ اوکراین، بر سر مبحث گذار در نظم بین‌المللی بین نخبگان این رشته در دنیا، اختلافات نظری وجود داشت، اکنون با گذشت نزدیک به دو سال از این جنگ، آن چنان تغییراتی در دنیا به‌ویژه در منطقه اوراسیا رخ داده است که تقریباً همگان را به باور وجود گذار وادار کرده است.
پرونده‌های قضایی و سرنوشت سیاسی ترامپ
در طول ماه‌های گذشته، اتهامات متفاوتی در گوشه‌وکنار ایالات متحده علیه رئیس‌جمهور سابق این کشور مطرح شد که برخی از آن‌ها همچنان ادامه دارد و ترامپ را درگیر خود کرده است. زمانی که ترامپ در سال ۲۰۱۶ برخلاف نتیجه نظرسنجی بسیاری از مؤسسات مطرح در آمریکا، گوی سبقت را از رقیب قدرتمند خود هیلاری کلینتون ربود و بر مسند قدرت تکیه زد، بسیاری از بزرگان و اندیشمندان حزب رقیب و حزب دموکرات، شروع به بررسی دقیق عوامل ظهور و قدرت گرفتن فردی چون ترامپ کردند.
طوفان الاقصی بر اساس نظریه موازنه قدرت در نظام بین‌الملل
آنچه در این یادداشت مورد بحث قرار می‌گیرد مسئله عملیات طوفان الاقصی و شکست نظامی و اطلاعاتی رژیم جعلی اسرائیل است که مجهز به قوی‌ترین سلاح های نظام بین‌الملل است. فرض در این یادداشت بر این است آنچه که باعث بازدارندگی و ایجاد عملیات در خصوص دشمن می‌شود توان نظامی و بازدارندگی است، نیروهای مقاومت فلسطین امروز تبدیل به یک دشمن بالفعل برای رژیم اسرائیل شده‌اند که موجویت و بقای آن را مورد تهدید قرار می‌دهند؛ حماس و نیروهای مقاومت با استفاده از موشک‌ها و راکدهای خود نه تنها سرویس اطلاعاتی و نظامی رژیم اسرائیل را شکست دادند بلکه در مرحله‌ای بالاتر به غرب و متحدان آن ضربه زدند؛ طوفان الاقصی بار دیگر فلسطین را بر صدر مسائل جهان اسلام و ایضاً مسائل جهان بین‌الملل آورده است. امروز دیگر برهمه مردم جهان روشن شده اسرائیل رژیمی اشغالگر و ظالم است. این عملیات فارغ از تمام نتایجی که داشته و خواهد داشت باعث انزوای رژیم اسرائیل و به بن بست رسیدن آن شده است؛ امروز دیگر اسرائیل حتی برای متحدان اروپایی و آمریکایی خود هم ایجاد هزینه کرده و به تعبیری در اذهان عمومی در حالت نه مرگ و نه زندگی قرار دارد و همچنان در حال دست و پا زدن است تا حیثیت از دست رفته خود را ترمیم کند که این امر محال است و این تلاش‌ها بیشتر باعث غرق شدن آن می‌شود. عملیات طوفان الاقصی باعث شد نه تنها امنیت رژیم اسرائیل به خطر بیافتد بلکه کشورهای خودباخته‌ای که اکنون دل در گرو عادی‌سازی روابط و ایجاد ائتلاف‌های نظامی با این رژیم را هم داشته این رؤیا را برای همیشه فراموش کنند.
بررسی تحولات اخیر منطقه غرب آسیا در سایه گذار به نظم جدید جهانی
سومین نشست تخصصی از سلسله‌نشست‌های پیش رویداد سومین همایش بین‌المللی افول آمریکا، با موضوع «بررسی تحولات اخیر منطقه غرب آسیا در سایه گذار به نظم جدید جهانی»، در تاریخ ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۲ توسط مرکز مطالعات آمریکا با حضور دکتر احمد زارعان (مدیر مرکز مطالعات منطقه‌ای دانشگاه جامع امام حسین (ع))، دکتر علیرضا اسماعیلی (پژوهشگر ارشد مسائل بین‌الملل)، دکتر حسین آجورلو (مدیرگروه غرب آسیا و شمال آفریقای مؤسسه بین‌المللی ابرار معاصر) و دکتر حسن محمد میرزائی (مدیر مرکز مطالعات آمریکا) برگزار شد.