حضور کنشگرانه و تأثیرگذار ایران + همکاری با کشورهای منطقه = افول آمریکا

حضور کنشگرانه و تأثیرگذار ایران + همکاری با کشورهای منطقه = افول آمریکا

دنیل پررا[1]، تحلیل‌گر ژئوپلیتیک و ژورنالیست نشریه مطالعات اوراسیا در مصاحبه با مرکز مطالعات آمریکا،[2] با موضوع عقب‌نشینی آمریکا از افغانستان برای نقش‌آفرینی ایران و سایر قدرت‌های منطقه‌ای سخن گفت.

مترجم:هادی قربان‌یار

وی در پاسخ به این سؤال که آینده امپریالیسم آمریکا پس از خروج از افغانستان، چگونه خواهد بود؟ به ارائه دیدگاه خود پرداخته و گفتند: حضور آمریکا چه به لحاظ نظامی و چه به لحاظ فرهنگی در غرب، پررنگ و جدی بوده و در خاورمیانه نیز این امر، کاملاً مشهود است. اگر به لحاظ فرهنگی در غرب دقت کنیم، شاهد این سلطه به‌صورت گسترده خواهیم بود و رد پای هژمونی آمریکا را در

شبکه‌های اجتماعی و موتورهای جست‌وجو خواهیم دید. وی افزود: در ایدئولوژی‌های فرهنگی غرب، می‌بینیم که اغلب دیدگاه‌های فرهنگی و سبک زندگی، تحت سلطه و نفوذ آمریکا است. دنیای پساآمریکا به‌شدت تحت این نفوذ جدی قرار دارد که این امر، حتی در سبک زندگی مردم نیز قابل‌مشاهده است.

پررا، تحلیل‌گر مسائل ژئوپلیتیک، با بیان این مسئله ‌که آمریکا نه پیروز و نه بازدارنده جنگ در افغانستان است، ادامه داد: آن‌ها وقتی در افغانستان، فعالیت خود را پایان دادند که دریافتند، افغانستان برایشان به یک باتلاق عمیق در آسیای مرکزی، تبدیل شده است؛ اما آن‌ها هرگز به‌طور واقعی عقب‌نشینی نکرده‌اند و یک بازی پیچیده، مخفی و چندجانبه را در سطح سرویس‌های امنیتی ترتیب‌ داده‌اند. طبیعتاً عقب‌نشینی از افغانستان، این فرصت را به آمریکایی‌ها می‌دهد که بر منطقه آسیا-اقیانوسیه -که اهمیت راهبردی بیش‌تری به لحاظ رویارویی با چین برایشان دارد- تمرکز پیدا کرده و تسلط بیش‌تری داشته باشند. پررا با اشاره به عقب‌نشینی آمریکا از افغانستان، به‌عنوان فرصتی برای همکاری‌های چین، روسیه و ایران گفت: ظرفیت‌های بالقوه جمهوری اسلامی ایران و همچنین، توانمندی‌های چین و روسیه، می‌تواند به یک همکاری پایدار برای به عقب راندن هرچه بیش‌تر آمریکا و حضور اثرگذار دو کشور منجر شود. وی به ظرفیت ایران با همکاری چین و روسیه، در حوزه دریایی و پر کردن خلأ حضور آمریکا در منطقه اشاره کرد و گفت: این فضا فرصتی برای همکاری سه کشور در حوزه زیردریایی‌های پیشرفته فراهم می‌کند؛ که با عقب‌نشینی پرسروصدای آمریکا، نباید این موضوع را یک شکست صرف برای آمریکا دانست بلکه باید از آن به‌عنوان فرصتی برای کاهش قدرت آمریکا در این منطقه و استفاده از ظرفیت‌های همکاری استفاده کرد. وی در ادامه و در پاسخ به سؤال چگونگی ایجاد یک ساختار جایگزین و درخور برای مقابله با روند سلطه آمریکا در منطقه آسیا گفت: اگر راهبردی کوتاه‌مدت داشته باشیم، این تصور غیرمحتمل است که دولتی در آمریکا بر سرکار بیاید که گوش‌به‌فرمان سیاست سلطه‌جویانه ایالات‌متحده آمریکا نباشد، بلکه امیدها را متوجه شرق می‌دانیم. بهترین کار و امید واقعی، در ایجاد اعتماد و هم‌دلی میان کشورهای مختلف منطقه آسیا است؛ کشورهای منطقه باید همکاری‌های خود را توسعه دهند که این تعامل‌ها، نشانه خوبی برای ایجاد اتحاد پایدار میان تمامی کشورهای منطقه است. همچنین، اشتراکات دینی و فرهنگی ازجمله اسلام، می‌تواند به افزایش این اتحاد کمک کند.

پژوهشگر حوزه منطقه آسیا و اقیانوسیه، با بیان این‌که حضور کنش‌گرانه و اثرگذار ایران در همکاری با سایر کشورها، می‌تواند به پایان هژمونی آمریکا در منطقه آسیا و خاورمیانه سرعت ببخشد، اظهار کرد: ایران با کشورهایی مانند پاکستان، چین و روسیه، ارتباط خوبی دارد و همین تعامل‌ها، می‌تواند به کم‌رنگ شدن هژمونی و سلطه آمریکا در منطقه کمک کند. اتفاق مهم دیگری که زمینه‌ساز پررنگ شدن نقش ایران در منطقه بوده، حضور در پیمان شانگهای است که همین امر، می‌تواند نقش ایران را در معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی پررنگ‌تر کند. به گفته ایشان، بهترین راهکار برای تحقق جهان پساآمریکایی، ایجاد همکاری و گسترش تعاملات در سطوح مختلف، بین کشورهای منطقه است. پررا در خصوص این سؤال که آیا امکان شکل‌گیری ایدئولوژی‌های جایگزین در جهان پساآمریکا وجود دارد؟ گفتند: در دنیای پساآمریکایی -که ما مدنظر داریم- هنوز بعید به نظر می‌رسد که در کوتاه‌مدت، نئولیبرالیسم اقتصادی و فرهنگی از بین برود. اگر از منظر سیاست‌های بین‌المللی به موضوع نگاه کنیم، در جهان پساآمریکا، این امکان وجود دارد که برخی کشورها، تمایلی نداشته باشند تا خود را پیرو سیاست‌های لیبرالیسم قرار دهند و به سیاست‌های تازه‌ روی بیاورند.


[۱] Daniel Perra

[۲] این مصاحبه توسط دبیرخانه همایش بین‌المللی افول آمریکا این مرکز انجام شده است