سید احمد ابوترابی؛ دبیر هیئت تحریریه و پژوهشگر مرکز مطالعات آمریکا
در نوامبر سال ۲۰۲۰، هر چند مناقشات بر سر نتایج انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا، پایان نیافت اما مارک دوبوویتز و ژاکوب ناگل در یادداشتی که در نیوزویک منتشر شد،[۱] به دولت بایدن پیشنهاد دادند که به جای بازگشت شتاب‌زده به برجام، بر روی توافق ابراهیم و صلح اسرائیل با کشورهای منطقه، تمرکز بیشتری داشته باشد. در این یادداشت، دوبوویتز پیشنهاد می‌دهد که آمریکا با همراه کردن عربستان سعودی با توافقنامه همکاری غیرنظامی فناوری هسته‌ای، می‌تواند در کنار اسرائیل و امارات متحده عربی، به آینده‌ای امیدوار باشد که در آن، دانشمندان هسته‌ای عربی، اسرائیلی و آمریکایی، شانه‌به‌شانه به نام صلح کار کنند و امنیت این همکاری، می‌تواند به این ادعای نادرست که اسرائیل به جای ایران، تهدید اصلی برای امنیت اعراب است، پایان دهد؛ همچنین، ممکن است سایر کشورهای عربی را تشویق کند تا به محض مشاهده منافع (از نظر امنیت، فناوری و رفاه)، روابط خود با اسرائیل را بهبود بخشند و به همکاری با اسرائیل و ایالات‌متحده ترغیب شوند.
مارک دوبوویتز در یادداشت دیگری از خروج آمریکا از منطقه غرب آسیا نیز انتقاد کرده است و این کار را به صلاح ایالات‌متحده نمی‌داند.[۲] با آغاز دولت بایدن، او به همراه گروهی از نویسندگان، طی گزارشی مبسوط از دولت بایدن خواسته است تا از تحریم‌هایی که علیه ایران و به نام تروریسم اعمال می‌شود، حمایت کند.[۳] او همچنین در یادداشتی که با همکاری ریچارد گلدبرگ، در فارین پالسی[۴] منتشر کرده، بازگشت بایدن به توافق هسته‌ای برجام را کاری بی‌معنی خوانده و از او خواسته است تا تحریم‌های اقتصادی علیه ایران را -که به‌نوعی اهرم فشار آمریکا به حساب می‌آیند- کاهش ندهد؛ چرا که در این صورت، قدرت مذاکراتی ایران افزایش می‌یابد و آمریکا، چیزی برای فشار در اختیار نخواهد داشت.
مدیر بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها در مصاحبه با نشریه مومنت،[۵] پیشنهاد می‌دهد که بایدن، نباید به توافق هسته‌ای برجام برگردد و در عوض، باید به تقویت توافق ابراهیم در منطقه بپردازد. او ضمن دفاع از تحریم‌های اقتصادی، در پاسخ به این سؤال که این تحریم‌ها، می‌تواند جلوی کمک‌های بشردوستانه به ایران، برای مقابله با ویروس کرونا را بگیرد، ایران را به دروغ‌گویی در رابطه با آمار مبتلایان و کشته‌شدگان، متهم کرده و ادعا می‌کند که حتی در نبود این تحریم‌ها نیز نظام اقتصادی ایران، ضرر خواهد کرد.
مارک دوبوویتز که از مخالفان سرسخت توافق هسته‌ای و همچنین، رویکرد دموکرات‌ها به مذاکرات است، در یادداشتی -که در ان بی سی نیوز[۶] منتشر کرد- از بایدن انتقاد نموده و گفته که او با در پیش گرفتن سیاست مذاکره، تمامی اهرم‌های ترامپ برای فشار بر ایران را از بین برده است. او معتقد است که مذاکرات و سیاست بایدن در قبال ایران، شکست خواهد خورد. همچنین، او در یادداشت دیگری که در نشنال ریویو منتشر شده، بازهم تأکید کرده است که دولت بایدن، نباید به برجام بازگردد.[۷]
با شروع دور جدید مذاکرات در وین، میان ایران و کشورهای اروپایی در بهار ۱۴۰۰، دوبوویتز در یادداشتی که با همکاری ژاکوب ناگل در نشریه نیوزویک،[۸] منتشر کرد با اشاره به عدم مذاکره مستقیم میان مقامات ایرانی و آمریکایی و مشکلات اقتصادی به وجود آمده برای دولت ایران بر اثر تحریم‌های آمریکا، ترور شهید سلیمانی در زمستان ۱۳۹۸، انفجار در تأسیسات هسته‌ای نطنز در تابستان ۱۳۹۹ و ترور شهید فخری زاده در پاییز همان سال، معتقد است که اهرم فشار آمریکا، جواب داده و ایالات‌متحده باید با تهدید به حمله نظامی و نابود کردن تأسیسات هسته‌ای ایران، فشارها را بر این کشور بیشتر کند. مدیر بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها می‌گوید: «ایران به دنبال اخذ امتیاز از آمریکا، تحت عنوان لغو تحریم‌ها است و البته احیای برجام نیز می‌تواند به ایران، این موقعیت را بدهد که به ارتقای فناوری هسته‌ای خود بپردازد و بعد از سال ۲۰۳۰، دیگر هیچ مانعی برای ایران وجود نخواهد داشت. لذا اکنون زمان انتخاب دولت بایدن، فرارسیده که یا باید در مذاکرات شکست بخورد یا جلوی ایران را بگیرد».
با ادامه روند مذاکرات، او به همراه ریچارد گلدبرگ در یادداشتی -که در دیسپچ[۹] منتشر شد- تأکید کرده است که در صورت لغو تحریم‌های مالی ایران، امنیت اسرائیل به خطر می‌افتد و این امر، بعدها می‌تواند برای جو بایدن، گران تمام شود. همچنین، او یک ماه بعد به همراه ژاکوب ناگل، بازهم در یادداشتی -که در نیوزویک[۱۰] منتشر شد- اعلام کرد که بازگشت به برجام، فقط به نفع ایران خواهد بود؛ زیرا ایران با کمی صبر تا سال ۲۰۳۰، بعد از این سال، می‌تواند کلیه فعالیت‌های خود را آزادانه و بدون هیچ مانعی انجام دهد. او با سرزنش مذاکره‌کنندگان آمریکایی که به زعم او، در حال امتیاز دادن به ایران هستند، از نقش کلیدی آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای سخن گفت و پیشنهاد داد که آژانس، باید بازدیدهای سرزده خود را برای راستی آزمایی ایران افزایش دهد.
مردادماه ۱۴۰۰ و با سفر نخست‌وزیر جدید رژیم صهیونیستی به واشنگتن، او به همراه همکار اسرائیلی خود، ژاکوب ناگل در یادداشتی -که در نیوزویک[۱۱] منتشر شد- با اشاره به تمایل بایدن برای بازگشت به برجام نوشت: «مقامات اسرائیلی عمیقاً از آمادگی ظاهری بایدن برای بازگرداندن ایران به توافق مرگبار هسته‌ای ۲۰۱۵، آن هم به هر قیمتی ناراحت هستند. دوبوویتز با اشاره به اشتیاق بایدن به بازگشت به برجام و همچنین، روی کار آمدن دولت جدید در ایران می‌نویسد: اورشلیم می‌داند که بازگشت به برجام، تنها بدتر از توافق اولیه سال ۲۰۱۵ خواهد بود، زیرا واشنگتن، آماده است که تحریم‌های بیشتری را نسبت به سال ۲۰۱۵ لغو کند. ایران نیز بیشتر دستاوردهای برنامه هسته‌ای خود را که از زمان آغاز مذاکرات با بایدن، به دست آورده است، حفظ خواهد کرد. او معتقد است: درحالی‌که دولت اوباما مدعی شد که برجام، «همه مسیرهای ایران را برای دستیابی به سلاح هسته‌ای قطع می‌کند»، این توافق، مسیر جدیدی را برای تهران باز کرد. محدودیت‌های هسته‌ای آن‌ها در سال ۲۰۲۴، به پایان می‌رسد و تا سال ۲۰۲۷، محدودیت‌های استقرار انبوه سانتریفیوژها، از جمله مدل‌های پیشرفته، شروع به کاهش کرده و همه آن‌ها تا سال ۲۰۲۹، از بین خواهند رفت و تا سال ۲۰۳۱، هیچ سقفی برای ذخایر مواد شکافت‌پذیر وجود ندارد. درواقع، در سطوح غنی‌سازی، ایران می‌تواند بدون نقض برجام، موادی با درجه تسلیحاتی تولید کند. به همین ترتیب، تأسیسات جدید غنی‌سازی و راکتورهای آب‌سنگین، مجاز خواهند بود و ممنوعیت‌های باز فرآوری پلوتونیوم، از بین خواهند رفت. اگر ایران صبر کافی داشته باشد، برجام به آن‌ها اجازه می‌دهد تا تمام زیرساخت‌های هسته‌ای موردنیاز خود را داشته باشند».
پس از سفر دولت جدید ایران به مجمع سالانه سازمان ملل و اظهارات وزیر خارجه جدید آن در رابطه با مذاکرات هسته‌ای، مارک دوبوبویتز در یادداشتی -که در وال‌استریت ژورنال[۱۲] منتشر شد- ضمن انتقاد از سیاست‌های بایدن، از او خواست تا امتیازات کمتری به ایران بدهد و در ضمن، به جای تلاش برای احیای برجام، سیاست فشار حداکثری ترامپ را در پیش گیرد. مدیرعامل بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها، ضمن ادامه انتقاد از سیاست‌های بایدن در قبال ایران، در یادداشتی -که در جروزالم استراتژیک تریبون[۱۳] منتشر شد- با انتقاد از دولت بایدن، تنها مسیر مقابله با ایران را استفاده از فشار و نیروی قهری دانست. همچنین، پس از اظهار نظر آقای امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، مبنی بر اینکه در صورت جدی بودن بایدن، باید ۱۰ میلیارد دلار از پول‌های بلوکه‌شده ایران آزاد شود، مارک دوبوویتز در یادداشتی[۱۴] با همکاری تزوی کان[۱۵]، از پاسخ منفی دولت بایدن به این موضوع، ابراز خرسندی کرد. او همچنین از باقی فعالان منطقه‌ای از جمله کشورهای حوزه خلیج‌فارس، رژیم صهیونیستی، فرمانداران ایالات‌متحده، وکلای پرونده‌های شکایت از ایران و نمایندگان کنگره در آمریکا، خواست تا با فشار حداکثری به بخش‌های اقتصادی جمهوری اسلامی و شرکت‌های طرف معامله با ایران، بخشی از امتیازات احتمالی را که دولت بایدن، قرار است به ایران بدهد، خنثی کنند.
پس از پیروزی جمهوری‌خواهان در انتخابات فرمانداری و مجلس نمایندگان در ویرجینیا، مارک با همکاری متیو تسوایگ،[۱۶] در یادداشتی -که در دِهیل[۱۷] منتشر شد- به بایدن هشدار داد که در صورت ادامه روند مذاکرات احیای برجام و حضور نمایندگان جمهوری‌خواه در کنگره و سنا، هر توافقی می‌تواند توسط رئیس‌جمهور بعدی -که احتمالاً جمهوری‌خواه خواهد بود- لغو شود؛ درست مانند آنچه در رابطه با توافق اوباما با ایران و سپس، لغو آن توسط ترامپ رخ داد. دوبوویتز و ژاکوب ناگل، بار دیگر در یادداشتی -که در نیوزویک[۱۸] منتشر شد- از روند مذاکرات و احتمال احیای برجام، اعلام ناخرسندی کردند و از همه مخالفان برجام، از جمله رژیم صهیونیستی و نمایندگان کنگره، خواستند تا مخالفت خود را مکرراً اعلام نمایند. البته چند ماه بعد و با ادامه مذاکرات وین، این دو نفر دوباره در یادداشتی -که در نیوزویک[۱۹] منتشر کردند- از این مذاکرات، برجام و احیای آن انتقاد کردند. آن‌ها با ابراز این مطلب که احیای برجام، می‌تواند امنیت اسرائیل را به مخاطره بیندازد، از دولت بایدن خواستند تا به سیاست فشار حداکثری ترامپ بازگردد.
مارک دوبوویتز به همکاری متیو کرونیگ[۲۰] از شورای آتلانتیک[۲۱]، در یادداشتی -که در وال‌استریت ژورنال[۲۲] منتشر شد- بازهم از سیاست‌های بایدن، انتقاد کرده و خواستار اعمال سیاست‌های فشار حداکثری بر ایران شدند. در یادداشت دیگری که توسط این دو نفر در وال‌استریت ژورنال[۲۳] منتشر شد، مارک می‌گوید که اگر بایدن به ایران اجازه دهد تا به ارتقای فناوری هسته‌ای خود بپردازد، احتمال ساخت سلاح هسته‌ای (به زعم نویسنده) را خواهد یافت و در این صورت، بایدن باید دستور حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران را صادر کند. روند انتقادات او با یادداشتی در ریلکلیر دیفنس[۲۴] و با بیان همان مطالب قبلی در رابطه با توافق و مذاکرات ادامه یافت. یادداشت بعدی او در نیوزویک،[۲۵] با همکاری ژاکوب ناگل بود که بازهم از اثرات مثبت توافق احتمالی برای قدرتمندتر شدن ایران و مشکلات پیش روی ایالات‌متحده و رژیم صهیونیستی بر اثر هرگونه توافق با ایران و لغو تحریم‌ها، سخن به میان آورد.
با آغاز حمله روسیه به اوکراین، مارک با همکاری جاناتان شانزر، در واشنگتن اگزمینر،[۲۶] یادداشتی منتشر کرد و به دولت بایدن، هشدار داد که باید جلوی حرکات مخالف با غرب گرفته شود و همچنین، در رابطه با عواقب امتیازات احتمالی که بایدن به ایران خواهد داد، ابراز نگرانی کرد. با ادامه جنگ میان روسیه و اوکراین، دوبوویتز در یادداشتی که با همکاری متیو تسوایگ در وال‌استریت ژورنال منتشر شد، ضمن اشاره به سفر آقای رئیسی به روسیه و دیدار ایشان با آقای پوتین، در رابطه با احتمال اتحاد ایران و روسیه در دور زدن تحریم‌ها و ایجاد یک شبکه بزرگ جهانی برای این موضوع، اعلام خطر کرد و به مقامات آمریکایی، هشدار داد که اگر در مقابل این حرکت به‌درستی موضع‌گیری نکنند، تلاش‌ها برای پایان دادن به جنگ روسیه و اوکراین نیز بی‌ثمر خواهد شد.
- نتیجه‌گیری
با بررسی مقالات و یادداشت‌های مارک دوبوویتز (مدیر عامل بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها) در طول دو سال گذشته، به‌وضوح می‌توان مواضع ضد ایرانی او را مشاهده کرد؛ تأکید بسیار او بر تقویت فشار حداکثری بر ایران، بستن راه تنفس مالی نظام ایران برای فشار بیشتر به مردم و آغاز اعتصابات و شورش‌های مردمی، انتقادات شدید به جو بایدن و دولت او در رابطه با ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای، نگرانی‌های او در رابطه با امنیت اسرائیل در صورت احیای برجام، تلاش برای ترغیب نمایندگان کنگره در راستای مخالفت با احیای برجام و…، بخشی از این مواضع است.
[۱] https://www.newsweek.com/middle-east-deals-should-include-nuclear-energy-collaboration-opinion-1548528
[۲] https://www.fdd.org/analysis/2020/12/15/defending-forward-countering-iranian-threat-in-the-persian-gulf/
[۳] https://www.fdd.org/2021/01/25/biden-congress-should-defend-terrorism-sanctions-imposed-on-iran/
[۴] https://foreignpolicy.com/2021/01/08/biden-iran-nuclear-deal-sanctions-uranium-enrichment/
[۵] https://momentmag.com/whats-the-deal-with-iran/#mark-iran
[۶] https://www.nbcnews.com/think/opinion/biden-squanders-leverage-trump-stockpiled-iran-pursuit-defective-nuclear-deal-ncna1258577
[۷] https://www.nationalreview.com/2021/03/joe-biden-shouldnt-return-to-the-iran-deal/
[۸] https://www.newsweek.com/biden-administrations-time-choosing-iran-opinion-1584299
[۹] https://thedispatch.com/p/is-the-us-caving-on-iran-sanctions?s=r
[۱۰] https://www.newsweek.com/despite-us-concessions-iaea-can-take-tehran-task-opinion-1596539
[۱۱] https://www.newsweek.com/while-biden-aims-new-nuclear-deal-israel-must-stay-tough-iran-opinion-1613608
[۱۲] https://www.wsj.com/articles/biden-iran-nuclear-deal-jcpoa-amir-abdollahian-tehran-sanctions-maximum-pressure-11632861521
[۱۳] https://jstribune.com/biden-iran-nuclear-strategy-dubowitz/
[۱۴] https://www.fdd.org/analysis/2021/10/07/tehran-demands-access-to-10-billion-of-frozen-assets/
[۱۵] TZVI KAHN
[۱۶] MATTHEW ZWEIG
[۱۷]https://thehill.com/opinion/international/581929-virginia-elections-show-that-biden-needs-a-bipartisan-approach-to-iran/
[۱۸] https://www.newsweek.com/less-more-worst-deal-all-opinion-1645727
[۱۹] https://www.newsweek.com/iran-nuclear-talks-vienna-wont-result-better-deal-opinion-1673695
[۲۰] Matthew Kroenig
[۲۱] Atlantic Council
[۲۲]https://www.wsj.com/articles/iran-nuclear-deal-jcpoa-biden-trump-diplomacy-11642192678?mod=opinion_lead_pos4
[۲۳] https://www.wsj.com/articles/bidens-moment-of-truth-in-iran-negotiations-deal-nuclear-warheads-proliferation-centrifuges-fissile-11641504610?st=fh0buj7bufihrwq&reflink=article_copyURL_share
[۲۴]https://www.realcleardefense.com/articles/2022/02/17/bidens_weakness_puts_strong_iran_deal_out_of_reach_817318.html
[۲۵] https://www.newsweek.com/biden-must-learn-jcpoas-mistakes-opinion-1675972
[۲۶] https://www.washingtonexaminer.com/politics/biden-throws-putin-a-nuclear-lifeline