پائول ناکاسونه،[۱] فرمانده واحد فرماندهی امنیت
سایبری ایالات‌متحده آمریکا[۲] و رئیس آژانس امنیت ملی[۳] این کشور، در سخنرانی که در سنا[۴] و قبل از آغاز مناقشه روسیه-اوکراین ایراد نمود، اظهار داشت که این واحد فرماندهی، حامی اوکراین در فضای سایبری «حمایت» بوده است. بعد از شروع جنگ، آمریکا با تقویت عملیات «شکار روبه‌جلو»، به استحکام دفاع سایبری اوکراین کمک کرد. درواقع، مداخله آمریکا در این بحران از طریق فضای سایبری، فراتر از صرف کمک به استحکام دفاعی اوکراین بوده، زیرا ایالات‌متحده در تمامی جبهه‌ها همچون حملات و دفاع سایبری، هشیاری اطلاعاتی، اتصال دیجیتال و هوش سایبری، از این کشور در مقابل روسیه، پشتیبانی نموده و چندین رویه بسیار خطرناک را بنیان نهاده است؛ اولین رویه، ایجاد جنگ سایبری میان کشورهای دارای سلاح هسته‌ای است. از زمان آغاز مناقشه روسیه- اوکراین، ایالات‌متحده بارها تأکید کرده که درگیر یک تقابل نظامی با روسیه، نخواهد شد و از ایجاد منطقه پرواز ممنوع و آزمایش موشک های بالستیک قاره‌پیما نیز اجتناب ورزیده است. این مسئله، حاکی از درک روشن آمریکا از امکان تشدید تنش موجود و حتی آغاز یک جنگ هسته ای با روسیه است. به‌هرحال، ایالات‌متحده هم‌زمان در فضای سایبری، وارد نبردی رودررو شده است. دلیل این مسئله نیز این است که آمریکا، تصور میکند که به‌صورت یکجانبه، قادر است شدت و پیامدهای مناقشه سایبری را با برتری فنی خود، کنترل و حفظ نماید. البته با نفوذ اینترنت به تمامی ابعاد زندگی اجتماعی، گستره و عمق تأثیر جنگ سایبری، ممکن است از کنترل هر کشوری خارج باشد.
در شرایط یک جنگ واقعی، اوضاع دقیقاً از سناریوی آمریکا تبعیت نمیکند که آیا فعالیت در فضای سایبری، به معنای مداخله نظامی تلقی میشود یا اینکه باعث تحریک یک کشور دیگر دارای سلاح هسته‌ای برای تشدید تنش میشود یا خیر؟ در شرایطی که روسیه، آماده باش هسته ای اعلام کرده و حملات سایبری نامعلوم علیه تأسیسات هسته ای این کشور، صورت گرفته است، مداخله مستقیم ایالات‌متحده در مناقشه سایبری با این کشور، به یک اشتباه محاسباتی و راهبردی، منجر خواهد شد. وزارت امور خارجه روسیه در یک بیانیه، آمریکا و ناتو را به دلیل راه انداختن جنگ سایبری علیه این کشور با استفاده از چندین هکر، محکوم کرده است. این، یک هشدار شدید نسبت به «بازی خطرناک» آمریکا در فضای سایبری است که میتواند، عامل بروز مناقشه میان کشورهای دارای سلاح هسته ای شود.
رویه دومی که ایالات‌متحده بنیان نهاده، جنگ نیابتی در فضای سایبری است. آمریکا از چین و روسیه به‌عنوان دشمنان فرضی استفاده کرده است تا راهبرد سایبری خود، مبنی بر «شکار روبه‌جلو» و «مداخله مستمر» را پیش ببرد. ایالات‌متحده، کاملاً خود را مشغول قدرت سایبری اوکراین نموده است و از آن، به‌عنوان یک پل برای انجام شناسایی، نفوذ به شبکه و حملات سایبری ضد روسیه، استفاده می‌نماید و برای تقابل سایبری با این کشور آماده میشود. آمریکا به غیر از اوکراین، مشغول انجام اقدامی مشابه در منطقه آسیا-اقیانوسیه[۵] است و ضمن گزافه پردازی درباره تهدیدات امنیت سایبری چین برای همسایگانش، آن‌ها را برای «همکاری امنیت سایبری» وسوسه میکنند تا بدین‌وسیله، قدرت نفوذ سایبری خود را تا نزدیک چین توسعه دهند. این اقدام، به قصد ایالات‌متحده برای استقرار سیستم موشکی و پدافند هوایی در نزدیکی چین و روسیه، شبیه است که نه‌تنها موجب بهبود قدرت بازدارندگی و تهاجمی این کشور میشود، بلکه زمینه را برای وادار کردن کشورهای همسایه چین و روسیه، برای سوارشدن به ارابه جنگی آمریکا فراهم میکند. تراژدی اوکراین، درسی است که باید به آن توجه کرد. ایالات‌متحده با پیگیری امنیت مطلق خود، علیرغم نگرانی‌های امنیتی دیگران و حتی به بهای ناامنی آن‌ها، با یک تنگنای امنیتی بزرگتر روبه‌رو است. کشورهای منطقه که در تقویت امنیت سایبری خویش، نیت‌های پاکی داشته و با آمریکا همکاری میکنند، نه‌تنها در بهبود امنیتشان، شکست خورده اند بلکه در گرداب رقابت میان قدرت های بزرگ، قرارگرفته و حتی به گوشت نزدیک توپ تقابل این قدرت‌ها نیز تبدیل شده‌اند.
رویه سوم با هدف عدم پایبندی به قوانین بینالمللی، ایجاد شده است. آمریکا مدعی است که حملات سایبری شامل حملات نظامی نیز میشود، لذا به ناتو فشار آورده تا برای اولین بار در نشست سال ۲۰۲۱، اعلام نماید که «فعالیت‌های سایبری مخرب، ممکن است در شرایط خاص، حمله نظامی تلقّی شوند.» باوجوداین، ایالات‌متحده چنین فعالیت‌های سایبری را که به‌خودی‌خود، «حملات نظامی» محسوب می‌شوند، علیه روسیه مرتکب شده است. آمریکا تأکید دارد که تمامی قوانین برونخطی در حالت آنلاین نیز اعمال می‌شوند؛ اتهامات، حملات سایبری ایجاد کرده و ضمن متهم نمودن دیگر کشورها، از تحریم‌ها سوءاستفاده میکند. این کشور، هم‌زمان جهان دیجیتال را یک «سرزمین فراقانونی» دانسته و لحظه ای برای حمله به زیرساخت های حیاتی کشورهای دیگر درنگ نمیکند. درحالی‌که آمریکا از دموکراسی، آزادی و حقوق بشر حمایت کرده و با دست‌کاری در اطلاعات و دروغ پراکنی، مخالفت میکند اما اینترنت روسیه را قطع نموده، بستر اظهارنظر این کشور را از بین برده و دروغ هایی که حدومرزی ندارند، علیه آن‌ها منتشر کرده است تا با این کار، مردم را سردرگم سازد. پشت همه این اقدامات، خوی استکباری آمریکا و استانداردهای دوگانه آشکار این کشور، برای قوانین بینالمللی قرار دارد.
در گزارش گروه متخصصان دولتی سازمان ملل متحد[۶]، آمریکا به‌طور اتفاقی، اجماع جهانی سال گذشته برای «توسعه و اجرای قوانین و استانداردهای مشترک هم کنشپذیر در راستای امنیت زنجیره تأمین» را کاملاً نادیده گرفته و عمداً محافلی بسته و انحصاری ایجاد کرده است تا با بحث از مسائل زنجیره تأمین، در راستای تحقق اهداف ژئوپلیتیک گام بردارد. درواقع، آمریکا هرگز به دنبال قوانین بینالمللی منطبق در فضای سایبری نبوده است، بلکه تلاش دارد تا «قانون داخلی» و «قوانین دار و دسته کوچکش»، در خدمت منافع خودخواهانه اش باشند. «چارچوب برای رفتار کشور مسئولیت پذیر» که آمریکا، مدعی پایبندی به آن است، فقط سایر کشورها را بازخواست میکند و خود او بالاتر از قوانین بین المللی قرار دارد. نادیده گرفتن قوانین بینالمللی از سوی واشنگتن،[۷] به‌شدت با تلاش های جامعه جهانی برای تأسیس یک نظام در فضای سایبری، تلاقی پیدا کرده و حتی ممکن است، حاصل آن، یک نظم فروپاشی شده باشد.
فضای سایبری، بستری مشترک است که تمامی کشورها در آن سهیم هستند. ایالات‌متحده، باید «بازی لمس توپ» در فضای سایبری را متوقف کند و در عوض، قاعده این است که این کشور، به‌عنوان یک قدرت بزرگ، مسئولیت پذیر باشد و از قضاوت نادرست راهبردی اجتناب کرده، با جدیت، ثبات راهبردی میان قدرت‌های بزرگ را حفظ کند و یک فضای سایبری صلح آمیز و امن ایجاد نماید.
نویسنده: قی ژیپینگ[۸]
[۱] Paul Nakasone
[۲] Commander of US Cyber Command
[۳] National Security Agency
[۴] US Senate
[۵] Asia-Pacific
[۶] UNGGE
[۷] Washington
[۸] Qi Zhiping