مترجم: هادی قربانیار
مذاکرات روز دوشنبه در وین[۱]، گفتگوهایی را که بیش از ۱۵ ماه به طول انجامیده بود، جمع‌بندی کرده و به یک طرح کلی رساند که نیازمند امضای رئیس‌جمهور آمریکا جو بایدن[۲] و همتای ایرانیاش، ابراهیم رئیسی است؛ این امر، مطلبی است که توسط دو تن از دیپلمات‌های اتحادیه اروپا -که از نزدیک در جریان امور قرار دارند- بیان شده است و آن‌ها در عوض صحبت از مسائل حساس و مهم، نخواسته‌اند تا هویتشان فاش گردد. توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ به کشور خلیج‌فارس، رهایی از مجازات تحریم‌های اقتصادی ازجمله فروش نفت را در ازای محدودیت برنامه هسته‌ای اعطاء کرد. این توافق، به‌تدریج پس از خروج چهار سال قبل دولت ترامپ[۳] از آن، دچار گسستگی و نابودی شد. توافق احتمالی روی میز به تشریح گام‌هایی می‌پردازد که ایران و آمریکا باید بردارند. بر این اساس، ایران باید ذخایر اورانیوم غنی شده خود را در ازای دریافت امتیازات اقتصادی از آمریکا، از بین ببرد. طبق اعلام مقامات رسمی، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، جوزپ بورل،[۴] پیامی را به سران ارسال خواهد کرد، آن‌هم مبنی بر اینکه چند هفته وقت دارند تا برای ورود دوباره به توافق تصمیم بگیرند. گفته شده که فرستاده ویژه آمریکا، رابرت مالی[۵] و مذاکره‌کننده ارشد ایران، قرار است تا ظرف چند روز آینده، به پایتخت‌های خود بازگردند.
خبرگزاری متعلق به دولت ایران، به نقل از یکی از وزرای امور خارجه اعلام کرد، متن پیشنویس که با وساطت و تلاش بورل، هماهنگ و تدوین شده، همچنان نیازمند مطالعه جامع و کامل است و ایران پس از بررسی، پاسخ میدهد که آیا چنین توافقی، امکانپذیر می‌باشد یا خیر. اصرار تهران بر اینکه بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی[۶] بازرسی‌های خود از یک دهه فعالیت‌های هسته‌ای را پایان دهند، همچنان موضوع محل مناقشه است و گفتگوها، نتوانسته‌اند برای آن، راه‌حلی بیابند. آژانس، سال‌ها به جستجو برای آثار اورانیوم غنی شده در چندین مورد از تأسیسات هسته‌ای اعلام نشده، اقدام کرده است و هیئت حکام این نهاد مستقر در وین، رسماً ایران را در ماه ژوئن، به دلیل عدم همکاری تقبیح کرد. طبق اظهارنظر دیپلمات‌های اتحادیه اروپا، چین، فرانسه، آلمان، روسیه، بریتانیا و آمریکا، در حال میانجیگری میان ایران و آژانس هستند تا بدین‌وسیله، موضوع مورد مناقشه حل‌وفصل شود. البته این بحث‌ها در مسیری مجزا، جریان داشته است و هیچ تضمینی وجود ندارد که آژانس -که به‌عنوان مأمور رسیدگی و بازرس مستقل هسته‌ای عمل میکند- با مصالحه موافقت کند.
ذخایر اورانیوم ۲۰ درصد غنیشده ایران
حجم مواد از زمان خروج آمریکا از برجام، پیوسته افزایش یافته است.
پس از اینکه آمریکا از توافق اصلی موسوم به برجام خارج شد، ایران فعالیت‌های هسته‌ای خود را افزایش داد و همچنین، نظارت‌های بین‌المللی از سایت‌های هسته‌ای را محدود ساخت. در صورتی که سران این کشور، تصمیم به نظامی سازی فعالیت‌های هسته‌ای خود بگیرند، این کشور به اندازه کافی اورانیوم غنی شده برای تولید سلاح‌های متعدد، ذخیره کرده است. درحالی‌که ایران، همواره اعلام کرده است که فعالیت و برنامه هسته‌ای کاملاً صلح‌آمیزی دارد، اما قدرت‌های جهانی، پیگیر توافق سال ۲۰۱۵ بودند تا این ادعا تصدیق شود. طبق اظهارات مقامات رسمی اتحادیه اروپا، ذخایر اورانیوم با غنای ۶۰ درصد ایران (سطحی که بازرسان آژانس، آن را از نظر فنی غیرقابل‌تمییز از سطح لازم برای تولید بمب میخوانند)، نشان میدهد که چرا طرفین، اکنون نیازمند توافقی فوری هستند، نه اینکه بگذارند وضعیت توافق در شرایطی برزخ گونه بدتر شود. البته ممکن است که سیاست‌ها، هرکدام از طرفین را از پذیرش طرح‌ها و پیشنهادهای اتحادیه اروپا بازدارد. دیپلمات‌ها می‌گویند که ایران، کاملاً آگاه است که دست کشیدن از دستاوردهای هسته‌ای، به معنای قربانی کردن اهرم فشار مذاکراتی است که ایجاد آن، سال‌ها زمان برده است. در آمریکا، جایی که هر دو حزب، شدیداً با توافق هسته‌ای مخالف هستند، توافق با ایران، می‌تواند برای دولت بایدن دشوار باشد؛ دولتی که دموکرات‌هایش با خطر از دست دادن کنترل کنگره در انتخابات میان‌دوره‌ای نوامبر مواجه هستند.
منبع: https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-08-08/us-iran-put-on-clock-after-nuclear-talks-end-without-agreement
نویسنده: جاناتان تیرون[۷]
[۱] Vienna
[۲] Joe Biden
[۳] Trump
[۴] Josep Borrell
[۵] Robert Malley
[۶] International Atomic Energy Agency
[۷] Jonathan Tirone