محسن فرهاد خانی؛ کارشناس ارشد مسائل منطقه غرب آسیا
عملیات طوفان الاقصی، جنبه‌های متعددی داشت اما بارزترین جنبه آن در آغاز را می‌توان غافلگیری ساختار عریض‌وطویل امنیتی و اطلاعاتی رژیم صهیونیستی دانست که شوک بزرگی را در ابعاد مختلف این رژیم به دنبال داشت؛ شوکی که با رخنه در عملکرد ساختار امنیتی رژیم صهیونیستی آغاز شد و در سایر جنبه‌ها بروز و ظهور داشت.
رژیم صهیونیستی پیش از عملیات طوفان الاقصی بر هیمنه پوشالی ساختار امنیتی اطلاعاتی خود می‌بالید، در همان لحظات آغازین عملیات طوفان الاقصی نه‌تنها هیمنه خود را در چشم سازمان‌های اطلاعاتی جهان از دست داد بلکه در میان ساکنان فلسطین اشغالی و مردم عادی نیز تحقیر شد. در این نوشتار به ضربه غافلگیرانه عملیات طوفان الاقصی بر ارتش رژیم صهیونیستی می‌پردازیم و به بررسی ابعاد آن می‌نشینیم.
غافلگیری رژیم صهیونیستی در طوفان الاقصی
عملیات طوفان الاقصی بنا به اعتراف سران رژیم صهیونیستی، شکست این رژیم در ابعاد نظامی، اطلاعاتی و حتی استراتژیکی بود[۱]. شکست رژیم صهیونیستی از حماس در دو بعد صورت گرفته است؛ بعد اول آن، رصد تحرکات و اقدامات حماس است؛ به این معنی که رژیم صهیونیستی با حدود ۱۰ هزار جاسوس و یگان‌های عرب‌نما (מוסתערבים) در میان مردم غزه نتوانسته است عملیات طوفان الاقصی را پیش‌بینی کند و در تمامی سطوح با غافلگیری روبهرو شده است. بعد دوم صورت گرفته در شکست رژیم صهیونیستی، فریب شناختی است.
محور مقاومت با هماهنگی در بالاترین سطوح با یکدیگر، موفق به فریب رژیم صهیونیستی شد و آن را در تله شناختی خود قرار داد. این روند با دو اقدام انجام شد؛ یک طرف آن جنبش حماس بود که این تصور را برای رژیم صهیونیستی ایجاد کرده بود که دیگر علاقه‌ای به درگیری با این رژیم ندارد و این‌گونه ساختار اطلاعاتی را فریب داد بود و ارزیابی رسمی جامعه اطلاعاتی رژیم صهیونیستی در دوره منتهی به عملیات طوفان الاقصی این بود که حماس علاقه‌ای به تشدید تنش یا جنگ ندارد. تظاهرات در نزدیکی حصار مرزی به‌عنوان فشار برای دریافت منافع اقتصادی تلفی می‌شد[۲] و ساختار امنیتی اطلاعاتی رژیم صهیونیستی از رزمایش‌های برگزارشده در نوار غزه احساس خطر و نگرانی نمی‌کرد[۳] و حتی شاهد آن هستیم که یعکوو عامیدرور، مشاور امنیت ملی سابق بنیامین نتانیاهو نیز دراین‌رابطه گفته است: «در غزه کاملاً غافلگیر شدیم؛ آن‌گونه که من می‌فهمم، غافلگیری در همه سطوح وجود داشته است». [۴]
محور مقاومت موفق شد با اجرای دقیق عملیات غافلگیری، ضربه‌ای به رژیم صهیونیستی وارد سازد که برای این رژیم در حکم شکست بود و به‌عبارت‌دیگر در همان روز ابتدایی جنگ، رژیم صهیونیستی شکست خورده بود و هدف این رژیم از ادامه جنگ، بازگردانی اعتبار و حیثیت خود بود.
درگیر کردن رژیم صهیونیستی با فریب شناختی
اقدام دیگر محور مقاومت برای ایجاد فریب شناختی برای ساختار اطلاعاتی رژیم صهیونیستی، درگیر کردن این رژیم در سایر جبهه‌ها بوده است. حزب‌الله لبنان پیش از آغاز عملیات طوفان الاقصی با اجرای درگیری‌های کنترل شده، تمرکز نیروهای رژیم صهیونیستی را به جبهه شمال جلب کرده بود، حزب‌الله در حال اجرایی سناریوی بود که سرویس‌های اطلاعاتی رژیم صهیونیستی انتظار داشتند، درگیری از جبهه شمالی و از طریق حزب‌الله بود و این موضوع چشم آنان را برای دیدن تحرکات محور مقاومت در غزه کور کرده بود[۵]، این فریب تا آنجا پیش رفت که رسانه‌های رژیم صهیونیستی اعلام کردند حزب‌الله به‌مانند یک قهرمان حرفه‌ای در گمراه کردن استراتژیک اسرائیل اقدام کرده است. [۶]
از دیگر سو نیز نیروهای مقاومت فلسطینی در جبهه کرانه باختری از جمله نیروهای جنبش جهاد اسلامی و حماس، از حدود یک سال پیش از عملیات طوفان الاقصی، به افزایش سطح درگیری با رژیم صهیونیستی روی آورده بودند؛ چند عملیات متعدد فردی در کرانه باختری و انباشت اسلحه و نیروهای آموزش‌دیده به همراه حمایت مردم ساکن این منطقه، رژیم صهیونیستی را با چالش‌های جدی روبهرو کرده بود.
فعالیت مداوم محور مقاومت در کرانه باختری و سکوت غزه، این برآورد را برای رژیم صهیونیستی ایجاد کرده بود که اگر فکر حمله در سر حماس باشد، میدان درگیری خود را کرانه باختری انتخاب می‌کند و به‌هیچ‌وجه در پی درگیری در غزه نیست و حتی رژیم صهیونیستی، بخشی از نیروهایی که در نوار غزه مستقر کرده بود را به کرانه باختری فرستاد و جای خالی آنها را با سامانه‌های نظارتی برای کنترل نوار غزه پر کرده بود؛ سامانه‌هایی که در همان روز اول، حماس موفق شد آنها را از کار بیندازد.
نتیجه‌گیری
در خلال عملیات طوفان الاقصی در روزهایی که رژیم صهیونیستی به دنبال اقدامات نتانیاهو برای قبضه کردن قدرت و تصویب اصلاحات قضایی با چالش‌های جدی در فضای سیاسی خود روبهرو شده است و این چالش از فضای سیاسی به فضای اجتماعی گسترش پیدا کرده است و حتی ارتش، این رژیم را دچار دودستگی کرده است، محور مقاومت توانست با هماهنگی دقیق میان اضلاع خود، رژیم صهیونیستی را دچار چالش‌های جدی کند؛ چالشی که رژیم صهیونیستی را در همان لحظه اول، دچار ضربه‌فنی کرد و ساختار امنیتی رژیم صهیونیستی با اجزای مختلف خود و حمایت دستگاه اطلاعاتی سایر کشورها بر خلاف ادعای پوشالی، آن‌چنان دچار سردرگمی شد که عملاً توانایی انجام هیچ کاری را نداشت و اگر آمریکایی‌ها با حمایت نظامی خود از جمله فرماندهی، تسلیحات و حمایت سیاسی، رژیم صهیونیستی را تقویت نمی‌کردند، چالش‌های این رژیم بیش از حد تصور بود.
[۱] المیادین (۲۸ أكتوبر ۲۰۲۳)، «وسائل إعلام إسرائيلية: وزير الأمن الأسبق موشيه يعلون: ۷ أكتوبر هو الفشل الأخطر في تاريخنا منذ حرب ۱۹۴۸، هو فشل عسكري واستخباري وأيضاً فشل استراتيجي»، مطال علی: B2n.ir/d41208.
[۲] ידיעות אחרונות, א’ (۹ אוקטובר ۲۰۲۳), האשליה, הקונספציה, המחדל והאמת: חמאס תמיד רצה שנקרוס، מוגש בhttps://www.ynet.co.il/news/theheadline/article/vp3jmb3ym.
[۳] CNN (12 October 2023), Hamas militants trained for its deadly attack in plain sight and less than a mile from Israel’s heavily fortified border, available at: https://edition.cnn.com/2023/10/12/middleeast/hamas-training-site-gaza-israel-intl/index.html.
[۴] הידברות (۸ אוקטובר ۲۰۲۳), אלוף במיל’ יעקב עמידרור: “אין ברירה, צריך לכבוש את רצועת עזה מחדש” מוגש ב: https://www.hidabroot.org/article/1186653
[۵] france24 (7 October 2023), ‘historic failure’ for Israeli intelligence, available at: https://www.france24.com/en/middle-east/20231007-hamas-surprise-attack-a-historic-failure-for-israeli-intelligence-services
[۶] المیادین (۲۱ أكتوبر ۲۰۲۳)، «إعلام إسرائيلي: حزب‌الله بطل العالم في تضليل “إسرائيل” استراتيجياً»، مطال علی: https://www.almayadeen.net/news/politics/%D8%A5%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%A5%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D9%8A%D9%84%D9%8A–%D8%AD%D8%B2%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%B7%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85-%D9%81%D9%8A-%D8%AA%D8%B6%D9%84%D9%8A%D9%84–%D8%A5%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D9%8A%D9%84–%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7