حجت حدیدی؛ دانشجوی کارشناسی‌ارشد مطالعات آمریکای شمالی دانشگاه جامع امام حسین (ع)
جایگاه حماس به‌عنوان اهرم فشار جهان عرب بر رژیم صهیونیستی
در این مقاله به این مسئله پرداخته شده است که کشورهای عربی از امارات، قطر، مصر و اردن گرفته تا عربستان سعودی که در حال عادی‌سازی آشکار روابط با رژیم اسرائیل بودند و بر ائتلاف‌های نظامی و امنیتی با این رژیم تأکید داشتند اما بعد از طوفان الاقصی، علیه رژیم صهیونیستی که باعث آشکار شدن شکاف‌های عمیق امنیتی – اطلاعاتی اسرائیل شد، تمایل کمتری نسبت به اقدام خود دارند؛ چراکه اکنون تمام جهان عرب، صحنه خشم علیه اسرائیل است و این حکام از ترس مردمشان و جلوگیری از اعتراضات آنان برای ازسرگیری روابط علنی با رژیم اسرائیل، سعی در نشان دادن خود به‌عنوان حکومت‌هایی دارند که به دنبال صلح هستند تا هم مردم خود را راضی نگه دارند و هم ارتباط خود را به صورت کامل با صهیونیسم‌ها قطع نکنند.
در بین این کشورهای عربی، بیشترین نگرانی را پادشاهی اردن دارد؛ چراکه بیشتر جمعیت فلسطینی را در خود جای داده است و ثبات این کشور در گرو تصمیم‌های حساس این پادشاهی است. اردن مطمئن است که می‌تواند اسرائیل را بدون از دست دادن حمایت ایالات متحده یا بریتانیا تحت‌فشار قرار دهد؛ زیرا هر دو به اردن برای کمک به حفاظت از منافع امنیتی مربوطه خود در خاورمیانه نیاز دارند.
درباره مصر هم وال‌استریت ژورنال[۱] گزارش داد که عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر، پیشنهاد ویلیام برنز، رئیس سیا، مبنی بر مدیریت امنیت پس از جنگ در غزه تا زمانی که تشکیلات خودگردان فلسطین آماده به دست گرفتن کنترل شود را رد کرده است. سیسی گفت مصر به ریشه‌کن کردن حماس کمک نمی‌کند؛ زیرا به حماس برای کمک به ایمن‌سازی گذرگاه رفح نیاز دارد حتی با نظارت مصر بر گذرگاه خود، حماس توانسته است انواع کالاها را به غزه ارسال کند. حضور این گروه در غزه، به مصر ابزار مفیدی می‌دهد که می‌تواند از آن برای فشار بر اسرائیل استفاده کند. تا زمانی که درگیری اسرائیل و فلسطین ادامه دارد، مصر نمی‌خواهد این کارت بازی را از دست بدهد.
اهرم اصلی قطر، رابطه نزدیک با حماس است که در حال حاضر توانسته از آن به نفع خود استفاده کند. قطر به‌عنوان مقر منطقه‌ای فرماندهی مرکزی ارتش ایالات متحده که بر خاورمیانه نظارت دارد و میانجی‌گری ایالات متحده با حماس است، از نوعی حمایت ایالات متحده برخوردار است که سایر کشورهای عربی آرزوی آن را دارند.
عربستان سعودی به ایالات متحده و اسرائیل اعلام کرده است که در صورت پیشبرد عادی‌سازی با اسرائیل بدون راه‌حلی برای مناقشه اسرائیل و فلسطین، اعتبار خود را در جهان عرب و اسلام از دست خواهد داد. وقوع جنگ در غزه، حمایت عربستان سعودی از راه‌حل دو دولتی را تقویت کرده است و به این کشور فرصتی داده است تا خود را به‌عنوان رهبر جهان عرب و اسلام معرفی کند.
در راستای این هدف، عربستان سعودی میزبان نشست مشترک سران غزه با اتحادیه عرب و سازمان همکاری اسلامی در اوایل نوامبر بود. این کشور همچنین از روابط خود با چین برای تقویت جایگاه بین‌المللی خود استفاده می‌کند تا به ایالات متحده نشان دهد که می‌تواند کشورهای بزرگ را برای حمایت از تلاش‌هایش برای پایان دادن به جنگ جمع کند.
سعودی‌ها همچنین از ایران برای شرکت در نشست مشترک اتحادیه عرب و سازمان همکاری اسلامی دعوت کرده‌اند و تنش‌ها با ایران را کاهش داده‌اند. آنها می‌توانند از این فرصت استفاده کنند و روند صلح را به‌عنوان پیش‌شرط عادی‌سازی روابط رژیم اسرائیل با عربستان سعودی مطرح کنند تا اعتبار و جایگاه عربستان حفظ شود. عربستان سعودی هرگز قرار نبود به رژیم اسرائیل عادی‌سازی روابط را به‌صورت رایگان یا با قیمت ارزان بدهد.
هدف نهایی عربستان سعودی، تقویت جایگاه منطقه‌ای و بین‌المللی خود است تا قدرت‌های بزرگ اقتصادی و سیاسی در جهان در عربستان سعودی سرمایه‌گذاری کنند. جنگ اسرائیل و حماس تنها موقعیت چانه‌زنی عربستان سعودی را تقویت کرده است. برای مصر و قطر، هیچ یک نمی‌خواهند حماس را به‌راحتی قربانی کنند؛ زیرا این به معنای از دست دادن ابزار مهم نفوذ است.
حماس دست برتر در فلسطین اشغالی
با وجود ادعاهای مقامات رژیم صهیونیستی مبنی بر اینکه تا نابودی کامل حماس، هیچ آتش‌بسی در کار نخواهد بود اما حماس بارها رژیم اسرائیل را از ۷ اکتبر تا به امروز، مجبور به اعلام آتشبس و تبادل اسرا کرده است. مطرح شدن نابودی کامل حماس بیش از آن که یک استراتژی برای دولت نتانیاهو باشد، بیشتر شبیه به یک شعار انتخاباتی برای ادامه دادن به عنوان نخست وزیر این رژیم است.
اوکولووا سخنگوی ارتش رژیم صهیونیستی در اظهاراتی به اسپوتنیک گفت: ما می‌دانیم که قابلیت‌های موشکی حماس هنوز وجود دارد. در اسرائیل، آژیرهای حمله هوایی هر روز به صدا در می‌آیند. علاوه بر شلیک‌ها در مناطق جنوبی اسرائیل، هر روزه، حملات شدید یک یا دو بار در بخش مرکزی اسرائیل رخ می‌دهد. به گفته وی، حماس یک ساختار نظامی قدرتمند و به‌خوبی آموزش دیده است که دارای زرادخانه عظیمی است که شامل انواع سلاح‌های سبک و موشک‌های ضدتانک و تجهیزات دیگر است. [۲]
قبل از عملیات طوفان الاقصی، به نظر می‌رسید که چشم‌انداز ایالات متحده برای خاورمیانه سرانجام در حال تحقق است. ایالات متحده در حال کار بر روی یک پیمان دفاعی با عربستان سعودی بود که به نوبه خود، پادشاهی را به عادی‌سازی روابط خود با اسرائیل سوق می‌داد.
حال رژیمی سخن از نابودی حماس می‌گوید که خودشان اذعان دارند باتوجه‌به محدودیت‌هایش توانسته علاوه بر رژیم صهیونیستی، معادلات منطقه‌ای را هم تحت‌تأثیر بگذارد و روندهای آن را به طور کامل دگرگون کند. رژیم اشغالگر قدس با بیان این حرف که تا نابودی کامل حماس پیش خواهد رفت، دگربار نشان داد نه توانایی نابودی آن را دارد نه حمایت‌های حداکثر غربی برای تأمین امنیت خود را. از عملیات طوفان الاقصی، رژیم اسرائیل دیگر آن اسرائیل پیشین نخواهد بود.
[۱] https://www.wsj.com/
[۲] http://www.irdiplomacy.ir/fa/news/2022814/%D8%B3%D8%AE%D9%86%DA%AF%D9%88%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B4-%D8%B1%DA%98%DB%8C%D9%85-%D8%B5%D9%87%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D8%AD%D9%85%D8%A7%D8%B3-%DB%8C%DA%A9-%D8%AA%D8%B4%DA%A9%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D9%82%D9%88%DB%8C-%D9%88-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B2%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%B9%D8%B8%DB%8C%D9%85%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%AA%D8%B3%D9%84%DB%8C%D8%AD%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D8%AA